упле́сціся сов.
1. (ввиться) вплести́сь;
2. (за што, у што) вцепи́ться (во что), уцепи́ться (за что);
у. за крысо́ — вцепи́ться в полу́, уцепи́ться за полу́;
3. разг. увяза́ться;
за на́мі ўплялі́ся два саба́кі — за на́ми увяза́лись две соба́ки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
передвига́ться
1. (двигаться, перемещаться) перасо́ўвацца; перамяшча́цца;
2. (переходить) перахо́дзіць; (ходить) хадзі́ць; (идти) ісці́;
3. (иметь возможность, способность быть передвинутым) перасо́ўвацца;
две полови́ны окна́ передвига́лись вверх и вниз дзве палаві́ны акна́ перасо́ўваліся ўверх і ўніз;
4. страд. перасо́ўвацца; перастаўля́цца; перамяшча́цца; пераво́дзіцца; перано́сіцца; см. передвига́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
провали́ться в разн. знач. правалі́цца;
провали́ться в я́му правалі́цца ў я́му;
кры́ша провали́лась дах правалі́ўся;
куда́ ты провали́лся на́ две неде́ли? перен., разг. куды́ ты правалі́ўся на два ты́дні?;
провали́ться на экза́мене перен. правалі́цца на экза́мене (іспы́це);
◊
как сквозь зе́млю провали́лся як скрозь зямлю́ правалі́ўся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кро́шка ж.
1. (крохотный кусочек чего-л.) кро́шка, кро́ха;
к. хле́ба — кро́шка хле́ба;
2. (о ребёнке) кро́шка;
3. собир., спец. кро́шка;
мармуро́вая к. — мра́морная кро́шка;
◊ ні ~кі — ни кро́шки;
і ~кі пабра́ць — быть похо́жим как две ка́пли воды́;
да ~кі — до кро́шки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кро́пля ж., см. ка́пля 1, 3;
◊ ні ~лі — ни ка́пли;
да ~лі — до ка́пли;
як дзве ~лі вады́ — как две ка́пли воды́;
к. ў ~лю — ка́пля в ка́плю;
да (апо́шняй) ~лі — до (после́дней) ка́пли;
ні ~лі ў рот не браць — ни ка́пли в рот не брать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перахадзі́ць сов.
1. в разн. знач. переходи́ть;
п. пе́шкай — переходи́ть пе́шкой;
п. грып — переходи́ть грипп;
цяжа́рная перахадзі́ла два ты́дні — бере́менная переходи́ла две неде́ли;
2. проходи́ть;
п. усю́ зіму́ ў асе́ннім паліто́ — проходи́ть всю зи́му в осе́ннем пальто́;
3. разг. пройти́;
ко́лькі я ~дзі́ў за год! — ско́лько я прошёл за́ год!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няшча́сны
1. прил. несча́стный; несчастли́вый;
н. чалаве́к — несчастли́вый челове́к;
2. прил. несча́стный;
н. вы́падак — несча́стный слу́чай;
3. прил. (вызывающий жалость) жа́лкий;
н. вы́гляд сусе́да мяне́ ўсхвалява́ў — жа́лкий вид сосе́да меня́ взволнова́л;
4. прил., разг. (ничтожный, презренный) несча́стный, жа́лкий;
~ныя дзве ты́сячы рублёў — несча́стные (жа́лкие) две ты́сячи рубле́й;
5. в знач. сущ. несча́стный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прастая́ць сов., в разн. знач. простоя́ть;
гэ́ты дом до́ўга ~таі́ць — э́тот дом до́лго простои́т;
до́брае надво́р’е ~тая́ла два ты́дні — хоро́шая пого́да простоя́ла две неде́ли;
цягні́к ~тая́ў на раз’е́здзе дзве гадзі́ны — по́езд простоя́л на разъе́зде два часа́;
чака́ючы трамва́я, ~тая́ў паўгадзі́ны — ожида́я трамва́я, простоя́л полчаса́;
стано́к ~тая́ў цэ́лую зме́ну — стано́к простоя́л це́лую сме́ну
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тронкі ‘назва гульні’: На грошы ў тронкі тут гуляюць / Парнаскі дзеўкі, дзецюкі («Тарас на Парнасе», Полымя. 1971, 10, 217), ‘гульня з каменьчыкамі’ (Рам. 8: «камушки кладутса в две кучки: три в одну и один в другую»), ‘гульня, змест якой у тым, каб пацэліць з рукі трыма алавяннымі шарыкамі ў ямку, што знаходзіцца ад гульца на пэўнай адлегласці’ (Мядзв.), ‘гліняныя або алавяныя шарыкі велічынёй з круглую кулю ад стрэльбы, якія служаць для гульні «ў тронкі»’ (Нік., Оч.), дро́нкі ‘дзіцячая гульня, калі драўляныя шарыкі кідаюць у ямачкі; няцотны лік шарыкаў у ямачцы лічыцца выйгрышам’ (маг., Яшк. Мясц.); сюды ж, відаць, і тро́нкі ‘дробная бульба’ (Рэг. сл. Віц.), ‘плод бульбы’ (Касп.) і не патлумачанае тронки (Шымк. Собр.). Параўн. рус. смал. тро́нка, тро́нки ‘гульня ў арлянку’, ‘шарык з волава або гліны памерам з арэх для гульні «ў тронкі»’ (СРНГ). Слова з не да канца высветленай этымалогіяй. Куркіна (Этимология–1983, 27–28) параўноўвае з укр. тріньки ‘трошкі’, рус. дыял. тро́ньки ‘тс’, балг. тро́нка ‘зусім мала’, сюды ж таксама серб. ці макед. тронка ‘крышка, парушынка’, макед. ронка ‘тс’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *tronъka ‘нешта вельмі малое’, роднаснае да прасл. *troxa (гл. трохі) і якое ўзводзіцца да *terti, *tьrǫ, гл. церці (ЕСУМ, 5, 648). Аднак абмежаваныя тэрытарыяльна назвы гульняў з розным зместам дапускаюць перанос наймення з іншых гульняў, напрыклад, “у ножыка” ад тронкі ‘сцізорык’, або зыходзячы са значэння ‘бульба’, параўн. укр. дыял. тромпак, кро́мпель ‘бульба’ (ЕСУМ, 5, 647). Лучыц-Федарэц (вусн. паведамл.) дапускае сувязь з з літ. treñkti ‘кідаць, шпурляць’. Сувязь з тры (гл.), відаць, другасная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́пля в разн. знач. ка́пля, -лі ж., кро́пля, -лі ж.;
ка́пля росы́ ка́пля расы́;
ани́совые ка́пли фарм. ані́савыя ка́плі;
◊
ни ка́пли ні ка́плі (ні кро́плі);
до ка́пли да ка́плі (да кро́плі);
ка́пля в мо́ре ка́пля (кро́пля) у мо́ры;
как две ка́пли воды́ (похо́ж) як дзве ка́плі (кро́плі) вады́ (падо́бны);
до после́дней ка́пли кро́ви да апо́шняй ка́плі (кро́плі) крыві́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)