вы́бухнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Узарвацца.

Снарад выбухнуў.

2. З сілай вырвацца адкуль-н.

Полымя з дымам выбухнула з печы.

3. перан. Нечакана пачацца, раптоўна ўзнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні).

Выбухнуў гнеў.

Выбухнула забастоўка.

|| незак. выбуха́ць, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закапы́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Разм. Скрывіць, надзьмуць (губы), выражаючы гнеў, незадаволенасць і пад. Сарока закапыліла губы, пакрыўджаная, злосная. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загне́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Прыйсці ў гнеў; пачаць гневацца. [Адольф:] Калі яшчэ хоць раз перапыніце, тады загневаюся і.. кіну пець. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разваява́цца, ‑ваююся, ‑ваюешся, ‑ваюецца; зак.

Разм. Пачаць бурна праяўляць раздражненне, абурэнне, гнеў. — Ну, ты там... Разваявалася!.. — крыкнуў .. [Андрэй] яшчэ. Так любога ўходаеш. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клеката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., кляко́ча; незак.

1. Ствараць клёкат, крычаць падобна некаторым птушкам.

На ліпе клякоча бусел.

2. Бурліць, шумна кіпець.

У трубах клекатала вада.

3. перан. Бурна праяўляцца (пра пачуцці).

На душы ў яго клекаталі гнеў і абурэнне.

|| наз. клеката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак.

1. што. Прымусіць гарэць.

Р. вогнішча.

2. што. Моцна нагрэць агнём дачырвана.

Р. жалеза.

3. перан., каго-што. Выклікаць узбуджэнне.

Р. гнеў.

4. перан. Развязаць, распачаць (барацьбу, вайну).

Р. пажар вайны.

|| незак. распа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распа́льванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спагна́ць, -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гані́; -на́ны; зак., што.

1. Прымусіць аддаць прызначанае.

С. доўг.

С. штраф.

2. на кім. Атрымаць задавальненне, выліўшы свой гнеў, дрэнны настрой на каго-н.

С. злосць на дамашніх.

|| наз. спагна́нне, -я, н. (да 1 знач.).

|| незак. спаганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; наз. спаганя́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суня́ць, суніму́, суні́меш, суні́ме; сунімі́; су́няты; зак.

1. што. Супакоіць, спыніць.

С. слёзы.

С. кроў.

2. што. Стрымаць рух, праяўленне чаго-н.

С. каня.

С. натоўп.

3. каго (што). Угаманіць, прымусіць супакоіцца.

С. дзяцей.

4. перан., што. Аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.

С. гнеў.

|| незак. суніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пі́зі, пізікі, піткі ’слёзы’, nici (пусксщъ) нюні (распускаць)’, пізі пускатэ ’плакаць’, пізя, пізяло, пьгзя ’плаксун’ (драг., Нар. лекс.; Сл. Брэс.; ТС). Магчыма, звязана з укр. гуц. пізьма ’гнеў’. Відаць, гукапераймальнае, гл. пызі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апа́ла, ‑ы, ж.

У дапятроўскай Расіі — гнеў, няміласць цара да баярына, вяльможы, які ў чым‑н. правінаваціўся; кара, якая накладалася на такога вяльможу. // перан. Няміласць, непрыхільнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)