усме́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

Міміка твару, губ, вачэй, якая паказвае схільнасць да смеху, выражае радасць, задаволенасць і пад.

Чыстая ў.

Вясёлая ў.

Хітрая ў.

|| памянш. усме́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сляза́, -ы́, мн. слёзы і (з ліч. 2, 3, 4) слязы́, слёз, ж.

1. мн., адз. ў знач. зб. Празрыстая саленаватая вадкасць, якая выдзяляецца слёзнымі залозамі вачэй пры раздражненні, болі або моцных перажываннях.

На марозе з вачэй цякуць слёзы.

2. Адна кропля такой вадкасці.

З вока паказалася с.

3. мн. Плач.

Прыйсці са слязамі.

Не стрымаць слёз.

Скрозь слёзы (плачучы).

Аблівацца слязамі — моцна плакаць.

Пусціць слязу — заплакаць (іран.).

|| памянш. слёзка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж. (да 2 знач.) і слязі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бляск, -у, м.

1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск.

Асляпляльны б.

Начысціць боты да бляску.

Б. лыжак.

2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану.

Б. вачэй.

3. перан. Пра яркае выяўленне чаго-н.

Б. таленту.

З бляскам (разм.) — вельмі добра, выдатна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акулі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Урач, спецыяліст па хваробах вачэй.

[Фр. oculiste ад лац. oculus — вока.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

афтальмало́гія, ‑і, ж.

Навука пра хваробы вачэй і іх лячэнне.

[Ад грэч. ophtalmos — вока і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязво́кі, ‑ая, ‑ае.

Аднавокі; без вачэй; сляпы; які дрэнна бачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скато́ма, ‑ы, ж.

Захворванне вачэй, пры якім звужаецца поле зроку.

[Грэч. skótos — цемната.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рачка́ты ’вірлавокі’ (Мат. Гом.), сюды рачкова́ты, рачкове́нь ’зіркаты, з вялікімі вачыма’ (ТС). Да рак1 (гл.) з-за выпучаных вачэй, параўн. вырачыць, вырачка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

глаўко́ма, ‑ы, ж.

Хвароба вачэй, пры якой павышаецца ціск унутры вока.

[Грэч. glaukōma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пака́зваць, -аю, -еш, -ае; незак.; гл. паказаць.

Вачэй не паказваць куды (разм.) — не з’яўляцца дзе-н., у каго-н., не бываць.

Пальцам паказваць (тыкаць) на каго-што (разм.) — указваць на каго-н., хто праявіў сябе з адмоўнага боку; звяртаць увагу на што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)