Verbum

штурва́л, ‑а, м.

Рулявое кола, паваротам якога кіруюць суднам, самалётам і інш. машынамі. Ля штурвала ў рубцы застыў рулявы. Даніленка. Бывала, у полі.. [Паходня] садзіўся на нейкі час за рычагі трактара ці штурвал камбайна. Хадкевіч.

[Гал. stuurwiel.]

вычвара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што і без дап.

Разм. Вырабляць штукі, рабіць што‑н. незвычайнае; вытвараць. // Свавольнічаць, дурэць. Не так ужо заўсёды і смешна бывала, што.. [Мішка] гаворыць ці вычварае, гэты няўрымслівы, блазнюкаваты дзяцюк. Брыль.

сняда́нак, ‑нку, м.

Разм. Снеданне. Пойдзем гэта мы [парабкі], бывала, касіць золакам, да сняданку. М. Ткачоў. Андрэйка рассцілае на зямлі белую сурвэтку, у якую мама загарнула яму сняданак, і хлопчыкі складваюць на ёй усё, чым багаты. Бяганская.

бяля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Светлавалосая, бялявая жанчына, дзяўчына. Цяпер як ні ў чым не бывала едуць вясельныя паязды з вёскі ў вёску: вязуць сабе палешукі чарнабровых нявест, а ўкраінцы — сінявокіх бялянак. Ракітны.

заму́рзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм.

1. Запэцкацца, забрудзіцца. Дзіця замурзалася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зацягнуцца смугой, лёгкімі хмарамі. Неба замурзалася. / у безас. ужыв. — Падвечар, бывала, замурзаецца, — ну, думаеш сабе, — дождж нанач збярэцца. Лобан.

клясці́, кляну, клянеш, кляне; клянём, кленяце; пр. кляў, ‑ла, ‑ло; незак., каго-што.

Пасылаць праклёны; праклінаць. Клясці цяжкі лёс. Клясці пана. □ — Каб ты здох праз ноч! Каб табе дзюба адсохла! — бывала кляне .. [Васілька], як толькі бусел заклякоча. Крапіва.

надо́ўга, прысл.

На доўгі час, на вялікі адрэзак часу, на вялікі тэрмін. Надоўга асталася ў памяці гэтая язда, густыя лясныя пахі, спяванне птушак. Мурашка. Часта ішлі дажджы, але яны не ўсталёўваліся, неба не бывала хмурным надоўга. Самуйлёнак.

адчужэ́нне, ‑я, н.

1. Спыненне або адсутнасць блізкасці паміж кім‑н.; аддаленне, адасабленне. Хоць.. адкрытых канфліктаў між.. [Аўгіняй і Евай] і не бывала, але іх раздзяліла мяжа адчужэння. Колас.

2. Спец. Дзеянне паводле дзеясл. адчужаць (у 2 знач.).

•••

Паласа адчужэння гл. паласа.

абледзяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Пакрыцца лёдам. Дарогі абледзянелі. □ За ноч зямля падшэрхла, дубцы прырэчных кустоў абледзянелі і шаргацелі, як драцяныя. Грахоўскі. — Бывала, прасячэш палонку, загаціш ад глыбокага, лазіш, лазіш рукамі па вадзе, абледзянееш увесь, ды ніводнай рыбіны не зловіш. Кулакоўскі.

дрыгва́, ‑ы, ж.

Топкае балота, багністае месца. Тут асцярожна трэба ступаць нагой: трава расце на дрыгве, якая гойдаецца пад нагамі. Чорны. Бывала, збочыць крыху танк з дарогі — і праваліцца ў дрыгву так глыбока, што да яго немагчыма і дакапацца. Мележ.