ахо́ва, ‑ы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ахоўваць; ахоўванне. Ахова здароўя. Ахова правоў грамадзян. Ахова дзяржаўнага парадку. Ахова сацыялістычнай уласнасці. Ахова працы. Ахова помнікаў. Узяць пад ахову.
2. Атрад, група (людзей, караблёў і пад.), прызначаныя ахоўваць каго‑, што‑н. Каля ўсіх варот і брамак .. стаяла ахова. Брыль. Азірнуліся сябры: Следам крадуцца звяры, Слугі верныя зубровы, Усе чыны яго аховы. Вітка.
•••
Несці ахову гл. несці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блюсти́ несов.
1. ахо́ўваць, захо́ўваць, сцерагчы́, пільнава́ць;
2. выко́нваць, падтры́мліваць;
блюсти́ поря́док падтры́мліваць пара́дак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апекава́цца, апякуюся, апякуешся, апякуецца; незак.
1. над кім-чым. Клапаціцца пра каго‑, што‑н., накіроўваць дзеянні, ахоўваць чые‑н. інтарэсы. Крушынскі апекаваўся над сваімі рабочымі. Бядуля.
2. Зал. да апекаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
защища́ть несов.
1. абараня́ць, барані́ць;
2. (предохранять) засцерага́ць; (охранять) ахо́ўваць;
3. (диссертацию, проект, диплом) абараня́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аберага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.
Ахоўваць, засцерагаць ад чаго-н. небяспечнага; вартаваць.
А. дзяцей ад хвароб.
А. ад трывог і сумненняў.
А. спакой душы.
|| зак. аберагчы́, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; абяро́г, аберагла́, -ло́; аберажы́.
|| звар. аберага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. аберагчы́ся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ражы́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рубе́ж, -бяжа́, мн. -бяжы́, -бяжо́ў, м.
1. Тое, што і граніца (у 1 знач.).
Вадзяны р.
Зорка ахоўваць рубяжы нашай Радзімы.
У яго жыцці намеціўся новы р. (перан.).
2. Паласа зямлі, зручная або абсталяваная для вядзення баявых дзеянняў.
Абаронны р.
Выйсці на новыя рубяжы (таксама перан.: прыступіць да вырашэння новых задач).
|| прым. рубе́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахава́ць сов.
1. (принять меры безопасности) охрани́ть;
2. (предохранить от чего-л. вредного, неприятного) обере́чь; огради́ть; защити́ть;
1, 2 см. ахо́ўваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяссме́рце, ‑я, н.
1. Вечнае існаванне, няспыннае бытаванне. Бяссмерце прыроды. □ А ў несмяротнасці справы — і наша бяссмерце. Брыль.
2. Выс. Пасмертная слава. Узняла касачы Над табою [пра Максіма Багдановіча] жыццё, Над тваім незгасаючым сэрцам, Узняло, як мячы, Каб працяць небыццё І ахоўваць паэта бяссмерце. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак., каго-што і без дап.
Ахоўваць што‑н., сачыць за парадкам, выконваць патрульную службу. Паліцаі ўсю ноч патрулявалі вёску, зазіралі ў вокны хат. Шамякін. Прывыклі [дзеці] да нізкіх закураных сцен, да вусатых дзядзькоў, якія днём і ноччу патрулявалі на вуліцы. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашчаджа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Эканомна, з асцярогаю выдаткоўваць; захоўваць. Усё ж выдаткі на будаўніцтва былі выдаткамі: як ні ашчаджаў Бабейка, як ні выкручваўся, эканомячы, дзе можна, а грошы цяклі, нібы праз пальцы. Хадкевіч.
2. перан. Берагчы, ахоўваць. [Маці] павінна была пільнаваць, ашчаджаць [Міколку] сон. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)