упо́дбег, прысл.
Абл. Подбегам. Марцін збочыў з поля на шлях, кульгаючы, уподбег дагнаў калёсы і сеў. Мележ. Звычайная рабочая хада ў Яраша такая, што побач з ім трэба ісці ўподбег, каб не адстаць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмо́кнуць, ‑не; пр. адмок, ‑ла; зак.
1. Зрабіцца мяккім ад вільгаці; адсырэць, намокнуць. У цёплай вадзе лыка вельмі хутка адмокла.
2. Загінуць ад лішку вільгаці, вымакнуць (пра расліны). У нізіне жыта адмокла.
3. Намокшы, адстаць, аддзяліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адчапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Расчапіўшы, адцзяліцца ад чаго-н.
Адчапіўся вагон.
2. перан. Адысці, адстаць, адвязацца, перастаць дакучаць каму-н. (разм.).
Адчапіцеся вы ад дзіцяці!
3. перан. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго-, чаго-н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго-н. (разм.).
|| незак. адчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і адчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зле́зці, -зу, -зеш, -зе; злез, зле́зла; злезь; зак.
1. Сысці, спусціцца, прытрымліваючыся рукамі, нагамі.
З. з дрэва.
З. з калёс.
2. Пра пасажыра: выйсці, даехаўшы да якога-н. месца (разм.).
На наступным прыпынку злезем.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адстаць, адваліцца.
Скура злезла.
Фарба злезла.
4. Зняцца (пра адзенне, абутак; разм.).
Бот злез з нагі.
|| незак. зла́зіць, зла́жу, зла́зіш, зла́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадбіва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адбіцца, адкалоцца — пра ўсё, многае. Паадбіваліся ручкі на дзвярах.
2. Адстаць ад тых, з кім быў разам — пра ўсіх, многіх. Паадбіваліся авечкі ад статка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкасну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Адстаць, адчапіцца, адвязацца. [Аўгіня:] — Адкасніся ад мяне. Ідзі прэч. Колас. [Хмялеўскі:] — Ды каб я ад Халусты адкаснуўся, то чалавекам стаў бы. Чарнышэвіч. Калі любіш — ажаніся, а не любіш — адкасніся. Прыказка.
•••
Адкасніся ад маёй галавы — перастань дакучаць, адчапіся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Набыць патрэбныя якасці ў выніку запарвання. Дзежка запарылася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць прыгодным для скарыстання ў выніку запарвання. Сечка вапарылася.
3. Разм. Доўга парачыся ў лазні, давесці сябе да знямогі. Запарыцца да паўсмерці.
4. Разм. Моцна стаміцца ад шпаркай або доўгай язды, хады, цяжкай працы. Язэп стараўся не адстаць, кульгаў і ўсё больш абапіраўся на кій. — Запарыўся я зусім, — нарэшце не вытрываў ён. Асіпенка. // перан. Адстаць, не справіцца з работай. З работай цяпер я, можна сказаць, проста запарыўся. За час адпачынку набралася безліч рахункаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заскару́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Стаць шорсткім, шурпатым; агрубець. Рукі заскарузлі. // перан. Адстаць, закаснець. Калі чалавек заскарузне ў сваіх звычках і ў яго ўсталююцца пэўныя адносіны да работы, да жыцця, да людзей і, нарэшце, да самога сябе, дык ужо вельмі цяжка яго перайначваць. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадстава́ць, ‑стае; ‑стаём, ‑стаяце, ‑стаюць; зак.
1. Адстаць — пра ўсіх, многіх. Многія бегуны паадставалі. Вучні паадставалі па матэматыцы.
2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Перастаць шчыльна прылятаць — пра ўсё, многае. Здаецца, паехаў бы дамоў ды так прытупнуў на чыім-небудзь вяселлі, каб аж падэшвы ў ботах паадставалі... Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́днік, ‑а, м.
1. Частка абутку над абцасам, якая ахоплівае пяту. Гулік наперадзе — дробна перабірае ножкамі ў стаптаных, з крывымі заднікамі чаравіках, каб не адстаць ад напорыстага кроку мужчын. Навуменка.
2. Разм. Дэкарацыя на заднім плане сцэны. У афармленні не ўвязваецца графічны пейзаж на задніку з маляўнічасцю іншых дэкарацый. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)