капрызу́ля, ‑і, ДМ ‑ю, Т ‑ем, м.; ДМ ‑і, Т ‑яй, ж.
Разм. Капрыза, капрызнік. І аднойчы папрасіў Ласы капрызуля: — Мёд салодкі! Прынясі Хоць на зуб, матуля! Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скупава́та,
1. Прысл. да скупаваты.
2. безас. у знач. вык. Пра няхватку чаго‑н. Дзядзька Марцін сказаў аднойчы Андрэю: — Сёлета з сенам у нас, браце, скупавата. Прыйдзецца цялушачку прадаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́ўканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. цяўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Аднойчы шчанюкі На двор прыбеглі, выпаўзшы з-пад маткі, Зірнулі ў розныя бакі І цяўканне ўзнялі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
барано́ў, ‑нова.
Які належыць бараду. Бараноў рог. □ Аднойчы.. [Люся] дапамагала маці на кухні абіраць бульбу і са страхам пазірала, як Амархан абгрызаў баранову лапатку. Даніленка.
•••
Сагнуць (скруціць) у бараноў рог гл. сагнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спая́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
1. Злучыць паяннем. Спаяць трубы.
2. перан. Непарыўна звязаць, з’яднаць. Аднойчы паміж намі адбылася гаворка, якая ўсхвалявала нас абодвух і спаяла яшчэ мацней. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэгрэ́с, ‑у, м.
Рух назад, упадак у развіцці, дэградацыя. Пэўная група старой тэхнічнай інтэлігенцыі з усёй катастрафічнасцю адчула аднойчы, што іх клас гіне, што лінія іхняга класа — не прагрэс, а рэгрэс. Мікуліч.
[Ад лац. regressus — зваротны рух.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пасці, -паду, -падзеш, -падзе; вы́падзі; зак.
1. Вываліцца, упасці адкуль-н.
Пісьмо выпала з кнігі.
Люлька выпала з зубоў.
В. з воза.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, страціцца; застацца незаўважаным.
Выпала з памяці тая назва.
Яго збянтэжанасць не выпала з-пад маёй увагі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра ападкі: упасці на зямлю.
Уначы выпала раса.
Выпаў ранні снег.
4. безас. Давесціся.
Аднойчы мне выпала схадзіць у музей.
Як выпадзе (як удасца).
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Удацца, атрымацца.
Выпаў добры ўраджай.
|| незак. выпада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; зак.
Разм.
1. Праехаць з грукатам, з тарахценнем. Дарога была пустая. Толькі аднойчы пратарахцела па ёй фурманка. Новікаў.
2. Тарахцець некаторы час. Каля моста пратарахцеў матор і сціх. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
херуві́м, ‑а, м.
1. У хрысціянскай рэлігіі — анёл вышэйшага чыну. Аднойчы анёлаў сабраў херувім. Вярцінскі.
2. Разм. Аб прыгожым чалавеку. [Ала:] — А тут яшчэ пяшчоты. Яны маладзяць і робяць мужчыну херувімам з крыльцамі. Карпаў.
[Стараж.-яўр.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́драніца, ‑ы, ж.
Спецыяльная каробачка для пудры. Пасажыр з верхняй лаўкі.. расказваў, як яму аднойчы зляцела на галаву раскрытая пудраніца нейкай дзяўчыны і як ён потым усю дарогу не мог ачысціцца ад пудры. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)