агля́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які можна агледзець, акінуць, ахапіць поглядам.
2. Які з’яўляецца аглядам (у 3 знач.). Аглядны артыкул.
3. Які мае дачыненне да афіцыйнага інспектавання, праверкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агляда́ць несов.
1. осма́тривать, огля́дывать, обозрева́ть, озира́ть;
2. осма́тривать, свиде́тельствовать;
3. приводи́ть в поря́док;
1-3 см. агле́дзець
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агля́д, -у, М -дзе, м.
1. гл. агледзець.
2. Абследаванне якога-н. аб’екта для выяўлення або праверкі яго стану.
Медыцынскі а.
Тэхнічны а.
3. Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.
4. Грамадская праверка, паказ чаго-н.
А. выстаўкі.
5. Кароткае паведамленне пра з’явы, падзеі, факты, звязаныя паміж сабою.
А. творчасці пісьменніка.
Міжнародны а.
|| прым. агля́дны, -ая, -ае.
А. артыкул.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разгле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.
1. каго-што. Углядаючыся, агледзець.
Р. мясцовасць.
Р. надпіс.
2. перан. Заўважыць, разабрацца ў кім-, чым-н.
Уменне р. новае.
3. што. Унікнуць, разабраць, абмеркаваць.
Р. заяву.
Р. жыллёвае пытанне.
|| незак. разгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і разгля́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разгля́д, -у, М -дзе, м., разгляда́нне, -я, н. і разгля́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахапі́ць, ахаплю, ахопіш, ахопіць; зак., каго-што.
1. Тое, што і абхапіць.
2. Уключыць у сферу свайго дзеяння, уплыву каго‑, што‑н.
•••
Як вокам ахапіць (акінуць, агледзець, скінуць) — колькі можна ўбачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́гляд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Накіраванасць зроку на каго-, што-н.
Кінуць п. на каго-, што-н. (хутка паглядзець). З першага погляду або на першы п. (паводле першага ўражання). Абвесці поглядам (ацэньваючы, агледзець).
2. Выраз вачэй.
Ласкавы п.
Збянтэжаны п.
3. перан. Думка, меркаванне, пункт гледжання.
Навуковыя погляды.
Падзяляць чые-н. погляды.
На мой п. (на маю думку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Спана́трыць ‘унадзіцца’ (Жд. 2), ‘прызвычаіцца, прывыкнуць, прывучыць’ (Скарбы, Юрч.), ‘вынюхаць, адчуць карысць’ (Арх. Федар.), ‘разабрацца, зразумець праз пэўны час’ (ашм., Стан.), ‘здагадацца, скеміць’ (Варл., Сл. ПЗБ), спана́трываць ‘разумець’ (Касп.), спынутрува́цца ‘ўнадзіцца’ (Бяльк.), спапатрава́ць ‘паназіраць’ (Сл. ПЗБ). Параўн. балг. дыял. спантре́вам ‘разумець’, адносіны да якога застаюцца няяснымі. Да панатрыць (гл.), няяснага паходжання. Аўтары Сл. ПЗБ (4, 529) параўноўваюць з польск. spenetrować ‘агледзець, высачыць’, што з лац. penetrare ‘пранікаць, дасягаць, урывацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адха́яць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
1. Разм. Вярнуць прытомнасць, жыццё; адратаваць. Міхась затуліў.. [жорава] халатам. А сябрукі, адбіраючы жорава, затузалі хлопца так, што ён самлеў. Хлопцы спалохаліся, адхаялі яго, завялі дахаты і жорава яму аддалі. Брыль.
2. Ачысціць, адмыць, агледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсле́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., каго-што.
Зрабіць (рабіць) агляд, праверку чаго‑н. Абследаваць раку. // Уважліва агледзець (аглядаць), азнаёміцца (знаёміцца) з чым‑н. Дзед жа Талаш з Нупрэем узялі на сябе задачу абследаваць пункты, што ляжалі па дарозе на мястэчка. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камісава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак.; каго-што.
Разм.
1. Агледзець (аглядаць) каго‑н. на медыцынскай камісіі для вызначэння стану здароўя. Урачы ўважліва камісуюць дапрызыўнікаў.
2. Вызваліць (вызваляць) на медыцынскай камісіі ад ваеннай службы, работы і пад. па стану здароўя. Камісаваць раненага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)