агле́дзець

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. агле́джу агле́дзім
2-я ас. агле́дзіш агле́дзіце
3-я ас. агле́дзіць агле́дзяць
Прошлы час
м. агле́дзеў агле́дзелі
ж. агле́дзела
н. агле́дзела
Загадны лад
2-я ас. агле́дзь агле́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час агле́дзеўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

агле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; агле́дзь; -джаны; зак., каго-што.

1. Акінуць позіркам, разгледзець з усіх бакоў, азнаёміцца з кім-, чым-н.

А. новы дом.

2. Абследаваць, вызначыць стан каго-, чаго-н. шляхам праверкі яго работы (чалавека, машыны).

А. хворага.

А. машыну.

3. Прывесці ў парадак; падправіць, паднавіць.

А. хату на зіму.

4. Заглянуць усюды, шукаючы каго-, чаго-н.

Агледзеў вагон — няма дзеда.

5. Выпадкова ці знарок адшукаць, напаткаць прыхаванае.

Назаўтра раніцай агледзеў ён скарб.

|| незак. агля́дваць, -аю, -аеш, -ае і агляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. агля́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агле́дзець сов.

1. осмотре́ть, огляде́ть;

а. пако́й — осмотре́ть (огляде́ть) ко́мнату;

2. осмотре́ть, освиде́тельствовать;

а. хво́рага — осмотре́ть (освиде́тельствовать) больно́го;

3. привести́ в поря́док;

а. ха́ту на зіму́ — привести́ в поря́док ха́ту (избу́) к зиме́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агле́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; заг. агледзь; зак., каго-што.

1. Акінуць позіркам, разгледзець з усіх бакоў. Агледзеў майстар камень ды выкаваў з яго споднік для млынавых жорнаў. Якімовіч. // Пазнаёміцца, разглядаючы прадмет за прадметам. За дзень звяно ў сталіцы На вуліцах і пляцах Агледзела святліцы, Тэатры і палацы. Аўрамчык.

2. Заглянуць усюды, шукаючы каго‑, чаго‑н. Міколка агледзеў вагон — няма дзеда. Лынькоў.

3. Выпадкова ці знарок адшукаць, напаткаць прыхаванае. Назаўтра раніцай агледзеў.. [Максімку] дворнік і выгнаў мятлою вон. Якімовіч.

4. Абследаваць, вызначыць стан здароўя арганізма або асобнага органа шляхам агляду, выслухвання і пад. Устрывожаная,.. [Граноўская] агледзела нагу. Рана была невялікая. Гурскі.

5. Прывесці ў парадак; падправіць, паднавіць. Агледзеў іх [будынкі] Антось, падправіў І шулы новыя паставіў У гнілы паркан. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агле́дзець beséhen* vt, bescháuen vt, betráchten vt, besíchtigen vt; mústern vt (уважліва); untersúchen vt (хворага); durchsúchen vt (абшукаць)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

огляде́ть сов. агле́дзець;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

освиде́тельствовать сов. агле́дзець.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

осмотре́ть сов. агле́дзець;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абгле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

Тое, што і агледзець.

|| незак. абгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абгляда́нне, -я, н. і абгля́д, -у, М -дзе, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агляда́ць, агля́дваць гл. агледзець

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)