Verbum

вяршо́к², -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

1. Верхняя частка чаго-н.; верх, верхавіна.

На самым вяршку.

В. дрэва.

Вяршкі і карэньчыкі.

2. мн. Густы тлусты верхні слой на малацэ, якое адстоялася.

Збіраць вяршкі (таксама перан.: браць самае лепшае).

3. мн. Тое, што і верх (у 7 знач.).

|| прым. вяршко́вы, -ая, -ае.

прася́кнуць, -ну, -неш, -не; -нуў, -нула; -ні; -нуты; зак.

1. Пранікнуць куды-н. праз што-н.

Цемра імкнулася п. усюды.

2. перан., што (звычайна ў форме дзеепрым. зал. прош.). Напоўніць якім-н. пачуццём, ідэяй.

Верш прасякнуты пафасам гуманізму.

|| незак. прасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прасякне́нне, -я, н. (да 2 знач.).

проціва́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.

1. Груз для ўраўнаважвання сіл, якія дзейнічаюць у машынах, збудаваннях (спец.).

2. перан. Тое, што процідзейнічае, процістаіць чаму-н. іншаму.

Адна думка служыць процівагай іншай.

◊

У процівагу, прыназ. з Д — у адрозненне ад каго-, чаго-н., супраць каго-, чаго-н.

Выставіць прапанову ў процівагу апаненту.

прыткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. да каго-чаго. Злёгку дакрануцца да каго-, чаго-н.

П. да пляча.

2. Прымасціцца, прысесці дзе-н. (разм.).

П. на краі канапы.

3. перан. Уладкавацца, трапіць на службу, на працу і пад. (разм.).

П. ў канцылярыю.

|| незак. прытыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

жо́ўты, -ая, -ае.

1. Які мае колер аднаго з сямі асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж аранжавым і зялёным; колеру яечнага жаўтка.

Жоўтая фарба.

2. перан. Згодніцкі, прадажны; нізкапробны.

Жоўтая прэса.

3. Як састаўная частка некаторых батанічных, медыцынскіх, мінералагічных назваў.

Жоўтая лілія.

○

Жоўтая ліхаманка — вострая заразная хвароба, якая распаўсюджана ў трапічных краінах.

закла́д, -у, М -дзе, м.

1. Аддача (рэчы, маёмасці) у забеспячэнне абавязацельстваў, у пазыку.

Узяць грошы пад з.

Дакумент у закладзе.

2. Рэч, грошы, на якія паспрачаліся.

Выйграць з.

Ісці ў з. або біцца аб з. (перан.: спрачацца на грошы або што-н. іншае).

|| прым. закладны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

запалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак.

1. што. Прымусіць гарэць, загарэцца.

З. лямпу.

2. у чым. Падпаліць паліва (у печы).

З. у печы.

3. перан., каго-што. Узбудзіць, натхніць (высок.).

З. слухачоў прамовай.

З. цікавасць да чаго-н.

|| незак. запа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. запа́льванне, -я, н. (паводле 1 знач.).

запанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; зак.

1. над чым. Устанавіць сваю ўладу, панаванне.

Настаў такі час, калі бедната запанавала.

2. Пачаць бяздзейнае, панскае жыццё.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, устанавіцца.

Запанавала цішыня.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Зрабіцца пануючым, пераважным.

У вершах запанавала задумлівая элегія.

зла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. што. Зрабіць, пабудаваць.

З. калёсы.

З. банкет (перан.).

2. з кім-чым. Прыйсці да згоды; справіцца з кім-, чым-н.

Мы з ім зладзім.

З. з дзецьмі.

3. што. Зрабіць узгодненым, стройным.

З. галасы.

|| незак. зла́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).

панчо́хі, -чо́х, адз. панчо́ха, -і, ДМ -чо́се, ж.

Выраб машыннага або ручнога вязання, які надзяваецца на ногі і заходзіць за калені.

Капронавыя п.

Конь у панчохах (перан.: з белай, светлай поўсцю на ніжніх частках ног; спец.).

|| памянш. панчо́шкі, -шак, адз. панчо́шка, -і, ДМ -шцы, ж.

|| прым. панчо́шны, -ая, -ае.