Ка́ктус ’расліна сям. Cactaceace’ (БРС, ТСБМ). У ТСБМ недакладная дэфініцыя: ’паўднёвая расліна з бязлістым мясіста-сакавітым сцяблом, укрытым калючкамі’. Па-першае, кактусы сустракаюцца ад Канады да Патагоніі, а па-другое, ёсць расліны з нармальна развітым лісцем (род Peireskia). Запазычанне кніжнага характару з ням. Kaktus або англ. cactus, якія ўзыходзяць да грэч. κακτός.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сва́стыка ‘знак у выглядзе крыжа з загнутымі пад прамым вуглом канцамі — эмблема германскага фашызму (першапачаткова культавы знак некаторых старажытных рэлігій)’ (ТСБМ). З ням. Swastika ‘тс’, што ўзыходзіць да ст.-інд. svastika ‘сустрэча, весялосць, здароўе’ з su‑ ‘добры’ і asti ‘быць, існаваць’, роднаснага прасл. *(j)estь (гл. ёсць) гл. Майргофер, 3, 637; Сной₂, 713.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сякі́-такі́ (род. сяко́га-тако́га) мест., неопр., разг.
1. в разн. знач. ко́е-како́й, кой-како́й;
трэ́ба наве́сці сякі́-такі́ пара́дак — на́до навести́ ко́е-како́й (кой-како́й) поря́док;
ёсць сякі́я-такі́я заўва́гі — есть ко́е-каки́е (кой-каки́е) замеча́ния;
2. тако́й-сяко́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сутьII (3-е лицо мн. настоящего времени от глаг. «быть») книжн. ёсць; (являться) з’яўля́ецца; (это) гэ́та;
львы и ти́гры суть хи́щные живо́тные ільвы́ і ты́гры — гэ́та драпе́жныя жывёлы;
◊
(э́то) не суть ва́жно (гэ́та) не (так) ва́жна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
брыжы́, ‑оў; адз. няма.
Вузкая палоска тканіны, сабраная ў зборачкі, якой аздабляюць адзенне і інш. Тут ёсць абрус яе [Марынінай] работы З брыжамі белымі, як снег. Колас. // Тое, што сваёй формай нагадвае карункі. На рэчцы ледзяныя брыжы пачалі адставаць ад берагоў. Броўка. Цёмнымі лахматымі брыжамі абкідалі поле маладыя лясы-хвойнічкі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
быто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.
Разм. Памяшканне на колах для часовага адпачынку ў палявых умовах. У перапынку мы сустрэліся ў перасоўнай бытоўцы, якія ёсць у кожнай брыгадзе. «Беларусь». // Памяшканне на будоўлі для адпачынку і захоўвання інструментаў, прылад і пад. Хлопцы ідуць у бытоўку — рыдлёўкі ляжаць там. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аза́лея, ‑і, ж.
Паўднёвая дэкаратыўная кустовая расліна сямейства верасовых з жоўтымі і інш. кветкамі. Недалёка ад вёскі Замошша, каля Жыткавіч, ёсць участак зямлі з раслінай, узрост якой, па сцвярджэнні вучоных, мільён гадоў. Гэта пантыйская азалея — старажытная і амаль усюды вымерлая расліна. А тут на невялікім кавалачку палескай зямлі яна захавалася. «Звязда».
[Ад грэч. azaleos — сухі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзе́ці, дзяцей, дзецям, дзецьмі, (аб) дзецях.
1. Мн. да дзіця.
2. Маладое пакаленне, бліжэйшыя патомкі. Нашы дзеці будуць працягваць нашу справу. □ — Трэба, каб гэтую казку заўсёды памяталі нашы дзеці і ўнукі, каб яны мацней любілі і бераглі тое, што ёсць у іх, — нібы гаворачы сам з сабою, пачаў Рыгор Васільевіч. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зада́нне, ‑я, н.
Загадзя вызначаны аб’ём работы. Зменнае заданне. □ Майстры загадзя прыйшлі, агледзелі ўсё, давялі заданні. Карпаў. // Зададзены ўрок. Дамашняе заданне. // Даручэнне. — У мяне ёсць заданне газеты напісаць пра вас, таварыш Мілоўскі. Галавач. // Аператыўная, ваенная задача. Баявое заданне. □ Група выконвала аперацыі і заданни, якія даваў камандзір усяго атрада Бумажкоў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кансерваты́зм, ‑у, м.
Схільнасць да ўсяго старога, аджыўшага і варожасць да новага, прагрэсіўнага; кансерватыўныя погляды. Кансерватызм у кіраўніцтве. □ [Ён] рэзка нападаў на звычкі свайго народа, жорстка высмейваў яго забабоны і .. бічаваў яго акасцянеласць і кансерватызм. Колас. — Самае страшнае, таварышы, калі людзі звыкаюцца са становішчам, якое ёсць. Гэта называецца кансерватызмам, застоем. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)