Verbum

праве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; правёз, -ве́зла; -вязі; -ве́зены; зак., каго-што.

1. Везучы, даставіць.

П. бліжэйшым шляхам.

2. Везучы, мінаваць што-н.

П. каля Палаца мастацтваў.

3. Перавезці з сабой у чым-н.

П. кнігі ў чамадане.

П. кантрабанду цераз граніцу.

4. Тое, што і пракаціць (у 2 знач.).

А ну, правязі мяне на машыне!^ незак. право́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

|| наз. право́з, -у, м. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. правазны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Правазная здольнасць чыгункі.

Правазная плата за багаж.

но́вы, -ая, -ае.

1. Упершыню створаны або зроблены; які ўзнік, з’явіўся нядаўна.

Новыя самалёты.

Н. горад.

2. Адкрыты, вынайдзены нядаўна.

Новая планета.

3. Незнаёмы, малавядомы.

Новыя мясціны.

Н. чалавек.

4. Які прыйшоў на змену ранейшаму, замяніў сабой тое, што было; чарговы, наступны.

Н. дырэктар.

Радавацца новаму дню.

5. Які мае адносіны да нашай эпохі, часу.

Новая гісторыя.

6. Не той, што раней; іншы.

Н. сэнс.

7. Гэтага года, апошняга ўраджаю.

Н. хлеб.

8. у знач. наз. но́вае, -ага, н. Навіна.

Што ў вас новага?

ланцу́г, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Рад аднолькавых металічных звёнаў, паслядоўна злучаных адно з адным.

Л. якара.

2. перан. Суцэльны рад, сукупнасць чаго-н.

Л. людзей.

Горны л.

3. перан. Лінія байцоў, размешчаных на пэўнай адлегласці адзін ад аднаго.

Бегчы ланцугом (прысл.).

4. Устройства з шэрагу злучаных між сабой элементаў, якія ўтвараюць суцэльную лінію (спец.).

Электрычны л.

◊

Як з ланцуга сарваўся (разм.) — пра нястрыманага, злога чалавека.

|| памянш. ланцужо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1—3 знач.).

|| прым. ланцу́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Л. сабака.

стыль¹, -ю, мн. -і, -яў, м.

1. Сукупнасць характэрных рыс, блізкасць выразных мастацкіх прыёмаў і сродкаў, што абумоўліваюць сабой адзінства якога-н. напрамку ў творчасці.

Нацыянальны с. у жывапісе.

Архітэктурныя стылі.

2. Метад, характар, сукупнасць прыёмаў якой-н. работы, дзейнасці, паводзін.

С. кіраўніцтва.

Вольны с. плавання.

3. Сукупнасць прыёмаў выкарыстання моўных сродкаў для выказвання тых ці іншых ідэй, думак у розных умовах маўленчай практыкі.

С.

Івана Мележа.

Публіцыстычны с.

Навуковы с.

|| прым. стылісты́чны, -ая, -ае і стылявы́, -а́я, -о́е.

Стылістычныя памылкі.

Стылістычны прыём.

Стылявыя катэгорыі.

Стылявая дасканаласць.

змяні́ць, змяню́, зме́ніш, зме́ніць; зме́нены; зак.

1. каго-што. Зрабіць інакшым.

З. канструкцыю машыны.

2. каго-што. Замяніць другім.

З. кіраўніка аддзела.

З. работу.

3. каго (што). Пачаць дзейнічаць замест другога, заняўшы чыё-н. месца.

З. дазорных.

4. каго-што. З’явіцца ўслед за кім-, чым-н., замяняючы сабой каго-, што-н.

Лета змяніла вясну.

5. што. Пачаць карыстацца чым-н. замест чаго-н. іншага, перамяніць.

З. бялізну.

|| незак. змяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і зме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. змяне́нне, -я, н. (да 1 знач.) і зме́на, -ы, ж.

газ¹, -у, мн. га́зы, -аў, м.

1. Рэчыва, малекулы якога не звязаны паміж сабой і якое здольна распаўсюджвацца па ўсёй даступнай яму прасторы, раўнамерна яе запаўняючы.

Кісларод — гэта г.

2. Газападобнае паліва, а таксама абагравальныя, асвятляльныя прыборы, якія працуюць на такім паліве.

Кватэра з газам.

Выключыць г.

3. мн. Газападобныя страўнікавыя выдзяленні.

4. звычайна мн. Баявыя атрутныя газападобныя рэчывы.

◊

Даць газ(у) (разм.) — паскорыць рух, павялічыць паступленне гаручага.

На поўным газе — на самай вялікай скорасці.

|| прым. га́завы, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

Газавая пліта.

Газавая атака (з прымяненнем атрутных газаў). Г. рухавік.

ула́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. адз. Права і магчымасць распараджацца кім-, чым-н., падпарадкоўваць сваёй волі.

Бацькоўская ў.

Перавысіць уладу.

Выпусціць каго-, што-н. з-пад сваёй улады.

Траціць уладу над сабой (губляць самакантроль). Быць ва ўладзе або пад уладай каго-, чаго-н. (пад уздзеяннем, уплывам; кніжн.). Пад уладай пачуццяў (перан.).

2. адз. Палітычнае панаванне, дзяржаўнае кіраванне і яго органы.

Вярхоўная ў.

Выканаўчая ў.

Быць ва ўладзе.

Прыйсці да ўлады.

3. мн. -ы, ула́д. Асобы з урадавымі і адміністрацыйнымі паўнамоцтвамі.

Мясцовыя ўлады.

◊

Ваша ўлада — рабіце, што хочаце, ваша справа.