рыс, ‑у, м.

Расліна сямейства злакавых, якая вырошчваецца на спецыяльным затопленым полі ў краінах з цёплым кліматам. // зб. Белае прадаўгаватае зерне гэтай расліны як харчовы прадукт.

[Ад грэч. oryza.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцябло́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сцябла. Сцябловыя парасткі. // Размешчаны на сцябле. Сцябловыя вузлы. // Які знішчае сцябло. Сцябловая ржа.

2. Са сцяблом. Сцябловыя расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цёрн, ‑у, м.

1. Калючы куст або дрэва сямейства ружакветных, якое дае дробныя чорна-сінія, з шызым налётам, плады даўкага смаку.

2. зб. Плады гэтай расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Расто́к ’парастак, маладое сцябло расліны’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), росто́к ’вырастак клубня, семені расліны’ (ТС, Сл. ПЗБ), расткі́ ’карэнні’ (Сл. ПЗБ). Ад расці (гл.), параўн. храсток (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жы́та, -а, М жы́це, н.

1. Аднагадовая расліна сямейства злакавых, зерне якой скарыстоўваецца для прыгатавання хлеба.

Ж. красуе.

2. Зерне гэтай расліны.

Ссыпаць ж. ў мяшкі.

3. толькі мн. (жыты́, -о́ў). Жытнія палі.

|| памянш.-ласк. жытцо́, -а́, н.

|| прым. жы́тні, -яя, -яе і жытнёвы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

капу́ста, -ы, ДМ -сце, ж.

1. Агародная расліна, лісце якой звіваецца ў качаны, а таксама самі качаны.

Шаткаваць капусту.

2. Вараная страва з крышанага качана гэтай расліны.

Міска гарачай капусты.

○

Марская капуста — марскія водарасці, якія ўжыв. як ежа і як лячэбны сродак.

|| прым. капу́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бая́цца, баю́ся, баі́шся, баі́цца; баі́мся, баіце́ся, бая́цца; бо́йся; незак.

1. Адчуваць страх.

Б. ваўкоў — быць без грыбкоў (прыказка.).

2. чаго. Не пераносіць чаго-н., адмоўна рэагаваць на што-н.

Расліны б. марозу.

3. (з адмоўем) у знач. пабочн. сл. Будзь упэўнены.

Не бойся, я вярнуся жывы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цёрн, -у, м.

Калючы куст або дрэва сямейства ружакветных, а таксама дробныя чорна-сінія, з шызым налётам плады гэтай расліны, якія маюць даўкі смак.

|| прым. цярно́вы, -ая, -ае.

Ц. куст.

◊

Цярновы вянок — сімвал мучэння, пакут (калючы цярновы вянок быў надзеты на Ісуса Хрыста перад распяццем на крыжы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расквітне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расцвісці, распусціцца (пра кветкі, расліны).

Цюльпаны ўжо расквітнелі.

2. перан. Стаць прыгожым, здаровым, дасягнуць росквіту.

Расквітнела дзяўчына.

3. перан. Дасягнуць высокай ступені развіцця, праявіцца з вялікай сілай.

Расквітнеў талент мастака.

|| наз. ро́сквіт, М -віце, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раслі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж.

Арганізм, які звычайна развіваецца ў нерухомым становішчы, атрымлівае пажыўныя рэчывы з глебы і паветра; адна з найбольш пашыраных форм існавання жывой матэрыі.

Вывучаць расліны.

|| памянш.-ласк. раслі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

|| прым. раслі́нны, -ая, -ае.

Р. свет.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)