этажэ́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Род мэблі ў выглядзе некалькіх, размешчаных адна над другой паліц на стойках. Фанерныя палічкі сплеценай з лазовых пруцікаў этажэркі застаўлены кнігамі. Навуменка.
[Фр. étagère.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лаёнка 1 ’адна асобай штука бялізны’ (Мядзв.), ’ануча (аб чалавеку)’ (Нас.). Да лайно 3 (гл.). Суф. ‑ёнка ў выніку намінацыі ⁺лаёная бялізна, адзежына (як бялёнка, цалёнка, гл. Сцяцко, Афікс. наз., 103).
Лаёнка 2, ла́інка ’безупынны гоман, крык з брыдкіх, абразлівых слоў’ (КЭС, лаг.). Да ла́янка < ла́яць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лі́тар ’адна літара’ (КЭС, лаг.), лі́тара ’пісьмовы знак алфавіта’ (ТСБМ, Гарэц., Мал.), ст.-бел. литера, литэра ’тс’ (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. litera ’тс’ < лац. littera ’знак пісьма’, litterae ’ліст, кнігі, літаратура, навукі’ (Слаўскі, 4, 298; Кюнэ, 72; Красней, Бел. лекс., 90; Булыка, Запазыч., 190).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́тыркы, патэркі ’пацеркі’ (драг., лін., Сл. ПЗБ). Праз польск. pacierki з лац. pater (у выразе Pater noster ’Ойча наш’). Пасля адчытання малітвы адкладвалася адна пацерка з цэлай нізкі пацерак, якую вернік трымаў у руках. Гл. пацеркі. Цвёрдае ‑г‑ другаснае: выраўноўванне паводле законаў ц.-палескай фанетыкі (4’ > г).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
еди́ный
1. адзі́ны;
еди́ный план де́йствия адзі́ны план дзе́яння;
2. (то же, что один) адзі́н, адна́, адно́;
еди́ное це́лое адно́ цэ́лае;
◊
все до еди́ного усе́ да аднаго́;
всё еди́но усё адно́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́вочкаII уменьш.
1. (торговое заведение) кра́мка, -кі ж.;
2. перен., презр. шахра́йская кра́мка; (шайка) хе́ўра, -ры ж.;
устро́или там ла́вочку зрабі́лі там шахра́йскую кра́мку;
э́то одна́ ла́вочка гэ́та адна́ хе́ўра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
но́здра, ‑ы; Р мн. ноздраў; ж.
Адна з парных знадворных адтулін носа. Ноздры тонкага носіка ў .. [Жэні] уздрыгвалі, і здавалася — уся яна калоціцца. Карпаў. [Пыл] лез у ноздры, у рот, запарушваў вочы вадзіцелям. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўно́чнік 1, ‑а, м.
Жыхар Поўначы.
паўно́чнік 2, ‑а, м.
Разм. Той, хто не лажыцца спаць да позняй ночы.
паўно́чнік 3, ‑у, м.
Адна- або шматгадовая травяністая і кустовая расліна сямейства варсянкавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пі́сарыха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.
Разм.
1. Жонка пісара. А пісарыха, пачуўшы, што яна не адна ў доме, трохі асмялела і пачала жаліцца і праклінаць мужа. Колас.
2. Жан. да пісар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асяні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго.
Высок. Нечакана з’явіцца, узнікнуць (пра думку, здагадку і пад.); прыйсці на думку каму‑н. Раптам Барыса асяніла яшчэ адна ідэя. Асіпенка. І новая думка асяніла.. [цётку Ганну]. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)