іканагра́фія, ‑і, ж.
1. Сістэматычнае вывучэнне і апісанне мастацкіх палотнаў, прысвечаных якой‑н. тэме або асобе, вытлумачэнне іх сэнсу, сімволікі і пад.
2. зб. Сукупнасць мастацкіх палотнаў, аб’яднаных адной тэмай, сюжэтам.
[Ад грэч. eikōn — малюнак, выраз і graphō — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марфало́гія, ‑і, ж.
1. Навука пра будову і форму арганізмаў, рэчываў і пад. Марфалогія жывёл. Марфалогія раслін.
2. Сукупнасць форм слоў якой‑н. мовы, а таксама раздзел граматыкі, які вывучае формы слоў.
[Ад грэч. morphē — форма і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
генеало́гія, ‑і, ж.
1. Гісторыя чыйго- або якога‑н. роду; радаслоўная. // Дапаможная гістарычная дысцыпліна, якая вывучае гісторыю асобных дынастычных, феадальных або іншых родаў.
2. Сукупнасць звестак пра паходжанне жывёльных і раслінных родаў.
[Грэч. genealogia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрэвасто́й, ‑ю, м., зб.
Сукупнасць дрэў, якія ўтвараюць лес або ўчастак лесу. Цяпер дуб сустракаецца.. [у Падмаскоўі] уперамешку з елкай, бярозай, ліпай і сасной або сам удзельнічае ў дрэвастоі толькі як невялікі прымешак. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лі́рыка ’адзін з родаў мастацкай літаратуры’, ’сукупнасць лірычных твораў’, ’чуллівасць, перажыванні, настрой’ (ТСБМ). Як і польск. liryka (XIX ст.), паходзіць з франц. (poésie) lyrique, ням. Lyrik ’лірыка’ < лац. lyrica ’ода, лірычная песня’ < ст.-грэч. λυρικός ’лірычны паэт’ < λύρα ’ліра, сяміструнны інструмент’. Крукоўскі (Уплыў, 85) мяркуе, што бел. лірыка паходзіць з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падыхо́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. падысці.
2. Месца, па якім падыходзяць да чаго-н.
Зручны п. да ракі.
3. (перан.). Сукупнасць спосабаў, прыёмаў разгляду чаго-н., адносін да каго-, чаго-н.
Правільны п. да вырашэння нацыянальнага пытання.
Ён умее знайсці п. да кожнага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́йнасць, -і, ж.
1. Заняткі, праца ў якой-н. галіне.
Гаспадарчая д.
Педагагічная д.
Навукова-даследчая д.
2. Сукупнасць дзеянняў, мерапрыемстваў якога-н. прадпрыемства, установы і пад.
Д. бібліятэкі.
Д. школы па выхаванні моладзі.
3. Работа, функцыянаванне якіх-н. органаў арганізма або дзеянне сіл прыроды.
Д. сэрца.
Д. вулкана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забеспячэ́нне, -я, н.
1. гл. забяспечыць.
2. Тое, чым забяспечваюць каго-, што-н. (матэрыяльныя каштоўнасці, грошы і пад.).
Грамадзяне нашай краіны маюць права на матэрыяльнае з. ў старасці.
3. Сукупнасць мерапрыемстваў па задавальненні матэрыяльных патрэб насельніцтва, якіх-н. арганізацый.
Органы забеспячэння.
Прадуктовае з.
|| прым. забеспячэ́нскі, -ая, -ае.
Забеспячэнскія арганізацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кірава́нне, -я, н.
1. гл. кіраваць.
2. Дзейнасць органаў дзяржаўнай улады.
Органы дзяржаўнага кіравання.
3. Сукупнасць прыбораў, пры дапамозе якіх кіруюць механізмам.
Аўтаматычнае к.
4. У граматыцы: сінтаксічная сувязь, якая выражаецца ў тым, што адно слова патрабуе пасля сябе дапаўнення (у 3 знач.) у пэўным склоне.
Дзеяслоўнае к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
алфаві́т, -а, М -віце, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць літар дадзенай сістэмы пісьма, размешчаных ва ўстаноўленым парадку.
Беларускі а.
2. Парадак літар, прыняты ў азбуцы.
Напісаць прозвішчы супрацоўнікаў паводле алфавіта.
3. чаго. Указальнік, пералік чаго-н. па парадку літар азбукі.
А. уласных імён.
|| прым. алфаві́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)