траві́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Адно каліва травы, адна травіна. [Сілівон:] — Хіба ўцячэш ад зямлі гэтай, на якой кожная сцежка табой ходжана, кожная травінка тваёй рукой аблашчана... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрыво́льны, ‑ая, ‑ае.
Не зусім прыстойны, брыдкі. Фрывольныя размовы. □ І зусім ужо дружна рагаталі [слухачы], калі адзін з князёў пачаў даволі бегла чытаць, замест прамовы, нейкае прыватнае інтымнае пісьмо, даволі фрывольнага зместу. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалава́цца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; незак.
Цалаваць адзін аднаго. Пракоп абняў Лапка, і сталі яны цалавацца. Колас. [Бацька] ўсіх абнімаў, цалаваўся з усімі рабочымі. Лынькоў. / у перан. ужыв. Плыла, цалавалася хмарка з зямлёй. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
караву́л, ‑а, м.
1. Узброеная варта. [Койфер] выклікаў каравул. Праз хвіліну салдаты абкружылі яго дом. Шамякін. Часам даносяцца з аэрадрома прыглушаныя травой крокі людзей, відаць — змяняецца каравул. Лынькоў.
2. Нясенне варты; абавязкі па ахове чаго‑н. Несці каравул. □ Сходзіць [Мікалай] у каравул, пачысціць аўтамат і цэлыя суткі адпачывае. Алешка.
3. у знач. выкл. Разм. Заклік на дапамогу ў выпадку небяспекі. — Каравул! Палкоўніка ўкралі. Лынькоў.
•••
Узяць на каравул гл. узяць.
Браць (узяць) пад каравул гл. браць.
Хоць каравул крычы гл. крычаць.
[Ад цюрк. караул — варта, дазор.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назо́йлівы, ‑ая, ‑ае.
Такі, які назаляе, дакучае. [Рыгор] вёртка абмінаў сустрэчных і моўчкі ўвільваў ад назойлівых насільшчыкаў. Гартны. Ад.. [Лупянка] адмахваліся, як ад назойлівай мухі. Лынькоў. / у перан. ужыв. Упарты і назойлівы падаў дождж. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падво́дчык, ‑а, м.
Возчык на падводзе. Каля воза стаяў высокі, худы падводчык. Гурскі. Выходзілі з лесу ўзброеныя хлопцы, спынялі абоз, згружалі ўсё, што было на вазах. Павязаўшы падводчыкаў, ускідвалі іх на калёсы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́сак, ‑ску, м.
Гарачы, распалены попел. Восеньская радасць маленства — дым сцелецца над шэрым полем, а ў прыску, зразумела, пячэцца бульба. Брыль. [Чайнікі] хутка весела заляпалі крышкамі, гасячы пад сабою шыпучы прысак і жар. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́цягам, прысл.
Разм. Цягнучы, валочачы па зямлі; волакам. Дзе на руках, дзе поцягам яны перанеслі Васіля Іванавіча ў роў. Лынькоў. Раўчук так абмялеў, што мы, параіўшыся, вырашылі цягнуць лодку поцягам па зямлі. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правата́, ‑ы, ДМ ‑ваце, ж.
Правільнасць думкі, меркавання, учынкаў; справядлівасць. [Толік] шкадаваў бацьку, які зусім не ўмее даказаць сваю правату. Жычка. — Народ адчувае сваю вялікую перавагу над фашыстамі, сваю сілу, сваю правату. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пражэ́ктарны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пражэктара. Палахліва мільганула з боку чыгуначнага моста некалькі пражэктарных прам[янёў]. Лынькоў. // Прызначаны для пражэктара. Пражэктарная лямпа. □ З правага боку ўзносілася ў неба вялікая пражэктарная мачта. Васіленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)