падвячо́ркаваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Есці днём, паміж абедам і вячэрай. Гаспадыня паставіла на стол ежу і запрасіла Аляксея: — Сядайце сілкавацца. Добрыя людзі падвячоркаваць збіраюцца, а вы яшчэ і не абедалі. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазасо́ўвацца, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Засунуцца ўнутр чаго‑н. — пра ўсё, многае.
2. Пазападаць куды‑н., падзецца невядома куды — пра ўсё, многае. Відэльцы, лыжкі, нажы.. недзе, пазасоўваліся, а то пападалі пад стол. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парабе́лум, ‑а, м.
Від аўтаматычнага скарастрэльнага пісталета. Афіцэр падхапіўся і накіраваў на .. [людзей] парабелум. Шамякін. Патышын сеў за стол і разам з паперамі адсунуў ад сябе на край варанёны парабелум з вішнёвай ручкай. Алешка.
[Ад лац. para bellum — рыхтуйся да вайны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сафа́, ‑ы; мн. софы, соф; ж.
Мяккая шырокая канапа з нізкімі спінкай і падлакотнікамі. У пакоі, куды Раўбіч прывёў Алеся, стаяла вялізная турэцкая сафа, стол з бутэлькамі і закускай і некалькі крэслаў. Караткевіч.
[Фр. sofa з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чале́снікі, ‑аў; адз. няма.
Уваходная выемка ў печы. [Дзед] падышоў да прыпечка, выняў з-пад чалеснікаў абсмаленую засланку. Бядуля. У хаце стол, накрыты абрусам, чыстая падлога, з чалеснікаў печы смачна пахне недаваранай стравай. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плі́сня ’верхняя частка ступні нагі ля пальцаў, корткі’ (Дразд.), плісня ’верх ступні нагі’ (стол., Сл. Брэс.). Да плесна, плюсна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
свинья́ прям., перен. свіння́, -нні́ ж.;
◊
подложи́ть свинью́ падлажы́ць свінню́;
понима́ть, как свинья́ в апельси́нах зна́цца (разбіра́цца), як свіння́ на саладзі́нах;
мета́ть би́сер пе́ред свиньями сы́паць бі́сер (пе́рлы) пе́рад сві́ннямі;
кабы́ свинье́ рога́, всех бы со́ свету сжила́ посл. каб свінні́ ро́гі, не сышла́ б з даро́гі;
свинье не до порося́т, ко́ли саму́ на ого́нь таща́т посл. не да парася́т, калі́ свінню́ сма́ляць;
посади́ свинью́ за стол — она́ и но́ги на стол посл. пасадзі́ свінню́ за стол — яна́ і но́гі на стол;
гусь свинье́ не това́рищ посл. мядзве́дзь каро́ве не брат; воўк саба́ку не радня́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыгалавач, пры́головач, мн. л. пры́головачі, прыгалавашкі, приголовашкі ’кароткія папярочныя барозны, засаджаныя бульбай’ (пін., калінк., стол., лельч., ЛА, 2), прыголо́вач ’некалькі папярочных баразён ў канцы дзялянкі’ (драг., стол., Выг.), ’канец агарода, сядзібы’ (ТС), параўн. рус. ярасл. приголова́шник ’размешчаная з краю падоўжная паласа зямлі (у якую ўпіраюцца іншыя кароценькія зямельныя палосы, т. зв. шахматы)’. Да галава, галавач (гл.). Спецыяльна гл. Выгонная, Лекс. Палесся, 54.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ле́пей, прысл.
Разм. Тое, што і лепш. — Рашайце, госці, самі, — раптам сказала [Антаніна Міхайлаўна]: — Ці тут мы сядзем за стол, ці можа лепей пойдзем у садок пад грушку? Колас. У гасцях добра, а дома лепей. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую масу, аб’ём. Масіўны стол. Масіўнае тулава. □ Шырокія масіўныя дзверы гасцінна ўпусцілі Андрэя ва універмаг. Васілёнак. Шэрая будыніна з купалам і масіўнымі калонамі прыкметна вылучалася сярод іншых дамоў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)