нейтралізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак.

1. каго-што. Зрабіць (рабіць) нейтральным (у 1, 2 знач.). Нейтралізаваць армію. Нейтралізаваць дзяржаву.

2. перан.; што. Аслабіць (аслабляць) чый‑н. уплыў, уздзеянне і пад. Нейтралізаваць халодны ўплыў.

3. што. Спец. Правесці (праводзіць) нейтралізацыю (у 2 знач.). Нейтралізаваць раствор. Нейтралізаваць кіслотнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассле́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., што.

1. Усебакова разгледзець (разглядаць), высветліць (высвятляць). Прычыну крушэння цягніка расследаваў і сам Вадзягін і палічыў яго як звычайную аварыю. Федасеенка.

2. Правесці (праводзіць) следства. Сам мінскі губернатар зацікавіўся здарэннем. Ён загадаў неадкладна расследаваць справу, выявіць зачыншчыкаў і сурова пакараць іх. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даты́чны, -ая, -ае.

1. Прыналежны да чаго-н., які мае пэўнае дачыненне да чаго-н.

Д. да музыкі чалавек.

Асобы, датычныя да злачынства.

2. у знач. наз. даты́чная, -ай, мн. -ыя, -ых, ж. У матэматыцы: прамая лінія, якая праходзіць праз пункт крывой і супадае з ёй у гэтым пункце.

Правесці датычную да акружнасці.

|| наз. даты́чнасць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абве́сці, ‑вяду, ‑вядзеш, ‑вядзе; ‑вядзём, ‑ведзяце; пр. абвёў, ‑вяла, ‑вяло; зак.

1. каго-што. Правесці каго‑н. вакол чаго‑н. // Правесці кружным шляхам, мінуўшы што‑н. // У футболе, хакеі — ведучы мяч, шайбу, абысці праціўніка.

2. каго-што і без дап. Правесці чым‑н. вакол чаго‑н., зрабіць кругавы рух. Абвесці ўказкаю граніцы дзяржавы. Абвесці рукой вакол сябе.

3. Водзячы каго‑н., пабыць у многіх месцах. Абвёў яе [жонку] па ўсіх павільёнах, паказаў мічурынскі сад. Васілевіч.

4. каго-што, чым. Апаясаць, акружыць, акаймаваць што‑н. чым‑н. Шляхі і крыніцы, Нават сны, як гарой, Абвяла чараўніца Васільковай каймой. Танк.

5. што чым. Абнесці, абгарадзіць (плотам, сцяной), абкапаць ровам. Абвесці сад агароджай.

6. што. Абчарціць, абмаляваць лініямі, рыскамі. Абвесці рамкай тэкст. // Прачарціць па намечаных контурах. Абвесці узор чарнілам.

7. перан.; каго. Ашукаць, абдурыць. Гэты Грамадка не хлапчук, каб яго можна было абвесці. Хадкевіч.

•••

Абвесці вакол (кругом) пальца — спрытна, хітра ашукаць. [Прыборны:] — Андрэй усіх гітлераўскіх фельдмаршалаў вакол пальца абвядзе і ў дурнях пакіне. Шамякін.

Абвесці позіркам (поглядам, вачамі) каго‑, што‑н. — агледзець. Настаўнік абвёў усіх поглядам і спыніўся на Антоне... Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гу́тарка ж.

1. в разн. знач. бесе́да;

праве́сці ~рку — провести́ бесе́ду;

г. на́шага карэспандэ́нта з дэлега́цыяй — бесе́да на́шего корреспонде́нта с делега́цией;

2. разгово́р м.;

пача́ць ~рку — нача́ть разгово́р;

абрыва́ць ~рку — обрыва́ть разгово́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ры́са ж.

1. в разн. знач. черта́;

ры́сы тва́ру — черты́ лица́;

праве́сці ры́су — провести́ черту́;

р. хара́ктару — черта́ хара́ктера;

2. плотн. отволо́ка;

◊ у агу́льных ~сах — в о́бщих черта́х;

падве́сці ~су — подвести́ черту́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ня́ня, ‑і, ж.

1. Ласк. да нянька (у 1 знач.).

2. Санітарка ў бальніцы, медпункце. Можна было паклікаць сястру ці няню і загадаць правесці.. [жанчыну] да хворага, але чамусьці зрабіць гэта мне хацелася самому. Васілевіч. Калі няня патушыла святло [у палаце] і, здаецца, растала ў дзвярах, сілы раптам адхлынулі ад Веры Антонаўны. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўто́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які робіцца, адбываецца другі раз. Рашчэня нямала пастараўся і праявіў вынаходлівасці, каб правесці камісію міма трактара, які заставаўся для паўторнага рамонту. Шамякін. Галавач звярнуўся ў выдавецтва з просьбай, каб яму далі кнігу Хадыкі на паўторную рэдакцыю. Хведаровіч.

2. Прызначаны для паўтарэння чаго‑н. (засвоенага, пройдзенага). Паўторныя практыкаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагавары́ць, ‑вару, ‑верыш, ‑ворыць; зак.

1. што і без дап. Прамовіць, сказаць. Грышка пазіраў на бацьку і на незнаёмага і ад радасці не мог прагаварыць слова... Чарот. — А ведаеце, я ганаруся гэтай адмовай! — горача прагаварыла Эма. Васілевіч.

2. Правесці некаторы час у размове. Так мы прагаварылі з .. [настаўніцай] аж да прыцемкаў. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераначава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак.

Застацца дзе‑н. на начлег; правесці дзе‑н. ноч. Пераначаваць у лесе. □ — Ці нельга ў вас пераначаваць падарожнаму чалавеку? — запытаў жабрак і дадаў: — Вечар блізка, а вёскі нідзе не відаць... С. Александровіч. Маленькі балоты астравок, на якім мы збіраліся толькі пераначаваць, стаў нашым часовым лагерам. Казлоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)