Сёмуха ‘свята на пяцідзесяці дзень (праз сем тыдняў) пасля Вялікадня’ (ТСБМ, Шат., Др.-Падб., Байк. і Некр., Сержп. Прымхі; Сл. ПЗБ), ‘пятніца сёмага тыдня пасля Вялікадня, Духаўская пятніца’ (Нас.), сёміца ‘тс’ (паст., Сл. ПЗБ), сёмка ‘сёмуха’, ‘субота перад Троіцай’ (глыб., Сл. ПЗБ). Да сёмы (гл.); параўн. рус. семи́к, седми́чник ‘чацвер на сёмым тыдні пасля Вялікадня’ (Праабражэнскі, 2, 224–225; Фасмер, 3, 599). Сюды ж сёмушка ‘галінкі дрэў, маладыя дрэўцы, якімі ўпрыгожваюць на Тройцу хату, падворак’, сёмушнія дзяды́ ‘памінальны дзень праз тыдзень пасля Тройцы’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
яшчэ́.
1. прысл. У дадатак да таго, што было або што ёсць; зноў, паўторна.
Падліць я. малака ў шклянку.
Пасля камандзіроўкі прыеду я. сюды.
2. прысл. Ужо, у мінулым.
Купіў касцюм я. тры месяцы назад.
3. прысл. Да гэтага часу.
Стары я. рухавы.
Бацькі дома я. няма (пакуль няма).
4. прысл. Указвае на наяўнасць дастатковага часу, умоў для чаго-н.
Я. паспею на аўтобус.
Я вам я. спатрэблюся.
Я. малады.
5. прысл. (пры вышэйшай ступені параўнання). У большай ступені.
Ён я. ніжэй сагнуўся.
6. злуч. уступальны. Указвае на верагоднасць умоў ці на іх суадноснасць з чым-н.; хоць.
Я. не паправіўся пасля хваробы, а ўжо думае пра работу.
7. часц. Ужыв. пасля займ. і прысл. для ўзмацнення выразнасці.
Ён нам дапамагаў, я. як дапамагаў!
Акучнік забраў Сяргей. — Які я.
Сяргей?
◊
Яшчэ б (разм.) — было б недарэчы, калі б не...
Я. б ты не быў задаволены!
Яшчэ нічога (разм.) — да некаторай ступені здавальняюча.
Гэта я. нічога.
Яшчэ які (разм.) — такі, што нават дзіўна, цудоўна, выключна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́ялка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Сельскагаспадарчая машына, якой ачышчаюць збожжа ад мякіны пасля малацьбы.
2. Драўляны шуфлік для ручнога веяння збожжа пасля малацьбы. Каб адпачыць і падумаць, Клемс сеў на варотніцу, выцяг[нуў] перад сабою ногі, веялку кінуў на мякіну. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарпа́к, ‑у, м.
Абледзянелая скарынка на паверхні снегу. Уся зямля пакрылася ледзяным шарпаком. Гурскі. Сядзяць [цецерукі], спачываюць, пасля даюць нырца проста на снег; праклёўваюць лёгенькі шарпак, кешкаюцца, што куры ў пяску — рыхтуюць ямкі — пасля зашыюцца ў бачок пад самы снег і паснуць на ноч. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажні́ўны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які высяваецца, астаецца або праводзіцца пасля жніва. Пажніўны лубін. Пажніўныя пасевы. Пажніўнае лушчэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасляло́г, ‑а, м.
Спец. Частка слова або часціца, якая адпавядае па функцыі прыназоўніку, але ўжываецца пасля слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кружко́м, прысл.
Разм. Невялікім кругам, утвараючы невялікі круг. Пасля вячэры распалілі касцёр, паселі кружком пад соснамі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маку́ха, ‑і, ДМ ‑кусе, ж.
Рэшткі семя (ільнянога, сланечнікавага і пад.) пасля выціскання з яго алею.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ада́ле, прысл.
Абл. Потым, пасля. Бяжыш скоранька-скоранька, адале распрастаеш рукі, памахаеш імі і зноў ходу. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запа́свіць, ‑пасу, ‑пасвіш, ‑пасвіць; зак.
1. каго. Прывучыць кароў да пашы пасля зімы.
2. што. Зарабіць пасьбою.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)