Verbum

змардава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад змардаваць.

2. У знач. прым. разм. Змучаны, знясілены. Працавала [Кацярына] на багатых, Марна сілы кладучы, Змардаванаю дахаты Прыпаўзала ўначы. Броўка. Арына не спала ўсю ноч. Раніцаю ўстала змардаваная, пахудзелая. Карпаў. // Які выражае змучанасць, знямогу. На бледным, як палатно, худым і змардаваным твары блішчалі адны вочы. Якімовіч.

грабе́жнік, ‑а, м.

Той, хто займаецца грабяжом; рабаўнік. За адну ноч узброеныя абрэзамі невядомыя грабежнікі зрабілі налёт на двух фінагентаў і адабралі ў іх каля шасці тысяч рублёў. Паслядовіч. // Разм. Вымагальнік, абірала. Вінаваты ў няведанні рабочымі законаў не столькі самі рабочыя, колькі іх эксплуататары (‑грабежнікі), якія валодаюць усёй уласнасцю, жывуць чужой працай. Ленін.

вы́йсце, ‑я, н.

1. Месца для выхаду куды‑н. Выйсце на перон. □ Хлопцы кінуліся ўглыб лесу, але і там іх сустрэла засада. Ніякага выйсця з пасткі ўжо не было. Няхай.

2. перан. Спосаб вырашэння чаго‑н. Цэлую ноч праседзеў Алесь над вылічэннямі, але ніякага выйсця не знайшоў. Броўка.

•••

Даць выйсце чаму гл. даць.

се́дня, ‑і, ж.

Разм. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. сядзець. Мы яшчэ не сагрэліся пасля седні ў ельніку, і цяпер у нас ні ў кога не трапляў зуб на зуб. Пташнікаў. Зноў маладзік з нябеснай седні Прасунуў рожкі праз вазон, І пахне ноч духмяным сенам, І сніцца добры даўні сон... Камейша.

турча́ць, ‑чыць; незак.

Разм.

1. Утвараць характэрныя для жаб гукі. Недзе далёка ў балотцах турчалі жабы — гэта, кажуць, на цяпло. Адамчык.

2. Тарахцець, татахкаць (пра гукі машын у час работы). Грыні заснуць, каб спачыць пасля дня ў турботах, толькі адны трактары будуць турчаць праз усю ноч, — але гэта далёка, пад Закалюжжам. Пташнікаў.

памясі́ць, ‑мяшу, ‑месіш, ‑месіць; зак.

1. што і чаго. Мясіць (у 1, 2 знач.) некаторы час. Памясіць цеста. □ Выязджаў [Русіновіч] раніцай, яшчэ поначы, і дадому дабраўся — таксама ўжо была ноч. Памясіць снегу давялося нямала. Дамашэвіч.

2. перан.; каго. Разм. Пабіць, аддубасіць. — [Віраўцы] ж цераз год залавілі Гарашуна аднаго і так памясілі, што той і памёр незадоўга. Масарэнка.

непрые́мны, ‑ая, ‑ае.

Які не падабаецца сваімі якасцямі, уласцівасцямі і пад. Непрыемны голас. Непрыемны пах. □ Сярод лесу сыпала дробная, як увосень, халодная непрыемная імжа. Мяжэвіч. // Які выклікае нездавальненне, прыкрасць, засмучэнне. Крушынскі быў выбіты з каляі рознымі непрыемнымі весткамі. Бядуля. // Які выклікае хваляванне, парушае спакой. Усю ноч не спала Таня. Непрыемныя думкі адбіралі яе спакой. Гроднеў.

замча́ць і заімча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

1. каго-што. Мігам даставіць каго‑, што‑н. куды‑н. Панукі конік не чакае, І сам ён рыссю запускае, Як бы спяшаецца дамоў Замчаць сваіх гаспадароў. Колас.

2. Хутка ідучы, едучы, апынуцца дзе‑н. Паслухмяная трохтонка магла імчаць дзень і ноч і заімчаць хоць на край свету. Кулакоўскі.

зашарэ́ць, ‑эе; зак.

Разм.

1. Вылучыцца сваім шэрым колерам, паказацца (пра што‑н. шэрае). Дрэвы пачалі радзець, між стваламі зашарэла паласа берага. Мележ.

2. Пачаць шарэць; стаць шэрым. [Ліза] не заўважала, як зашарэла ноч і неба на ўсходзе пабялела. Чорны. // безас. Аб наступленні паўзмроку. Надвячоркам, як ужо добра зашарэла.., Галілей борздзенька саскочыў з печы. Зарэцкі.