пакупе́ц, ‑пца, м.
Разм. Тое, што і пакупнік. Коні тупаюць памалу і як бы прыслухоўваюцца да гутарак гаспадароў з пакупцамі. Бядуля. Здзівіўся дужа дзед, калі пакупец пачаў адлічваць яму грошы папяровымі маркамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыплюсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Разм. Дадаць, дабавіць пры падліку, пераліку і пад. Я палез у кішэню па грошы, але Паўловіч затрымаў маю руку. — Прыплюсуй да майго рахунку, — сказаў ён буфетчыцы. Радкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размяні́ць, ‑мяню, ‑меніш, ‑маніць; зак., што.
Тое, што і размяняць (у 2 знач.). Размяніць грошы. □ Паабедаўшы ў кафэ, яна [Маша] пайшла ў парк. Размяніла ў прадаўшчыцы газіроўкі пяцікапеечную манету, папрасіла «дзве па дзве». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэаліза́цыя, ‑і, ж.
1. Ажыццяўленне, здзяйсненне, правядзенне ў жыццё чаго‑н. Рэалізацыя планаў. Рэалізацыя рашэнняў Пленума ЦК КПСС. Рэалізацыя задум.
2. Перавод каштоўных папер у грошы, продаж якой‑н. маёмасці, тавару. Рэалізацыя прадукцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сканфу́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад сканфузіць.
2. у знач. прым. Які адчувае няёмкасць; збянтэжаны. Сканфужаны Ганецкі хавае грошы ў кішэню. Козел. // Які выражае стан няёмкасці, збянтэжанасці. Сканфужаны твар. Сканфужаны выгляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрыць, скрыю, скрыеш, скрые; зак., каго-што.
Утаіць што‑н. ад каго‑н. Скрыць нядобрую вестку. □ Млынар вярнуўся дадому, думаючы пра Стафанковіча як пра шарлатана: «Дрэнна зрабіў, грошы ўзяў і адрас скрыў». Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарб, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. звычайна мн. Грошы, каштоўныя дарагія рэчы, каштоўнасці, схаваныя дзе-н.
Незлічоныя скарбы і багацце.
2. перан.; звычайна мн. Духоўныя і культурныя каштоўнасці (кніжн.).
Скарбы духоўнай культуры беларускага народа.
3. перан. Пра каго-, што-н. вельмі вялікай вартасці.
Гэты артыст — сапраўдны с.
4. Багацце, маёмасць, хатнія рэчы.
Уласны с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жыві́; -жы́ты; зак.
1. да чаго. Дасягнуць якога-н. узросту; пражыць да якога-н. тэрміну.
Не дажыў ён да светлых дзён перамогі.
2. што. Прабыць дзе-н. астатак часу, тэрміну.
Д. тыдзень у санаторыі.
3. што. Выдаткаваць на пражыццё (разм.).
Д. астатнія грошы.
|| незак. дажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грош, гроша; мн. грошы, ‑аў; м.
1. Даўнейшая медная манета (да 1838 г. двухкапеечная, а пасля паўкапеечная) у Расіі з 1657 да 1917 г. Хай грошай ні гроша, абы слава хароша. Прыказка. // зб. Грошы. І грош стаў лішні завадзіцца, Было што есці, чым акрыцца, І быў парадак, лад у хаце. Колас.
2. звычайна мн. (грашы́, ‑эй). Зусім нязначная сума грошай. Атрымаць грашы. Купіць за грашы.
3. Сучасная разменная манета ў Польскай Народнай Рэспубліцы, роўная 1/100 злотага, і ў Аўстрыі, роўная 1/100 шылінга.
•••
Гроша ломанага не варты гл. варты.
Грош цана (у базарны дзень) каму-чаму гл. пана.
Ні за грош (капейку) — зусім дарэмна, без патрэбы (загінуць, прапасці і пад.).
Ні ў грош не ставіць гл. ставіць.
Уваткнуць (уставіць) свае тры грошы гл. уваткнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скла́дчына, ‑ы, ж.
Унясенне грошай, прадуктаў і пад. удзельнікамі якой‑н. агульнай справы, а таксама грошы, прадукты і пад., сабраныя такім чынам. На шафе пастукваў будзільнік, што купілі ў складчыну. Даніленка. Праз агароджу, якая ставілася ў складчыну ўсімі гаспадарамі, каб не псаваць выгляду, [дом] пазіраў на вуліцу дзевяццю аднолькавымі вокнамі і гэтым быў падобны на звычайны барак. Ракітны. Калі каго-небудзь пазбаўлялі стыпендыі, усе класы рабілі складчыну і давалі яму неабходныя грошы да таго часу, пакуль ён зноў яе не атрымліваў. Сяргейчык. // Вечарынка, бяседа, якія робяцца на сабраныя такім чынам грошы, прадукты і пад. [Юрка] прымаў удзел у складчынах і, падпіўшы, танцаваў, пакуль хапала сілы. Карпаў. Мачыха гэтак разлютавалася, што нават думаць нельга было, каб папрасіць у яе чаго .. на тую складчыну. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)