самазагарто́ўванне, ‑я, н.

Здольнасць некаторых металічных сплаваў адвольна загартоўвацца пры ахаладжэнні на паветры пасля награвання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўдня́ ср.

1. по́лдень м.;

пад п. — к полу́дню;

каля́ п. — о́коло полу́дня;

пасля́ п. — по́сле полу́дня;

2. полдня́;

папрацава́ць п. — порабо́тать полдня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кара́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Марская жывёліна, якая жыве нерухомымі калоніямі на скалах; род паліпаў.

2. Вапнавае адкладанне некаторых відаў гэтых жывёлін — чырвоны, ружовы або белы камень, які пасля апрацоўкі выкарыстоўваецца як упрыгожанне.

Пацеркі з каралаў.

|| прым. кара́лавы, -ая, -ае.

Каралавыя рыфы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ціму́раўцы, -раўцаў, адз. -равец, -раўца, м.

У СССР у перыяд Вялікай Айчыннай вайны і адразу пасля яе: удзельнікі дзіцячага патрыятычнага руху, якія аказвалі дапамогу сем’ям франтавікоў, інвалідам вайны, адзінокім састарэлым людзям [ад імя Цімура, героя аповесці А.

Гайдара].

|| прым. ціму́раўскі, -ая, -ае.

Ц. рух.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даста́цца, -а́нуся, -а́нешся, -а́нецца; -а́нься; зак., каму.

1. Зрабіцца чыёй-н. уласнасцю, перайсці ў чыё-н. распараджэнне.

Хата дасталася яму пасля бацькі.

2. безас. Перанесці цяжкія выпрабаванні; трапіць у непрыемнасць.

Ну і дасталося ж яму сёння!

|| незак. дастава́цца, -таю́ся, -тае́шся, -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся; -таю́цца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́ксімум, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Найбольшая велічыня, колькасць чаго-н.; проціл. мінімум.

М. намаганняў.

2. у знач. прысл. Самае большае, не больш як.

Каштуе м. пяцьдзясят рублёў.

3. у знач. прым., нязм. Тое, што і максімальны (ужыв. пасля азначаемага слова).

Праграма-м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рай, ра́ю, м.

1. Паводле рэлігійнага вучэння: месца, дзе знаходзяць шчаслівае існаванне душы праведнікаў пасля іх смерці.

Рад бы ў р., ды грахі не пускаюць (прымаўка).

2. перан. Наогул пра добрыя жыццёвыя ўмовы; прыгожую мясцовасць.

Тут проста р., а не жыццё.

|| прым. ра́йскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рубе́ц¹, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.

1. Глыбокі след на целе пасля зажыўшай раны.

2. Паглыблены след, засечка на чым-н.

3. Патоўшчанае шво на тканіне, скуры.

|| памянш. ру́бчык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым-.

рубцо́вы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Страмбе́ль ‘сцябло’, ‘рэшткі храпкі з каранямі’, ‘адростак пяра пасля лінькі птушак’ (Сл. ПЗБ). З літ. stramblỹs ‘сцябло’ (там жа). Сюды ж страмбя́к ‘адростак пяра пасля лінькі’, страмбялёк ‘тс’ (шальч., Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заку́ска, ‑і, ДМ ‑кусцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. закусваць ​2 — закусіць ​2.

2. Р мн. ‑сак. Стравы, якія з’ядаюцца для апетыту перад абедам або пасля выпітага віна, гарэлкі. Халодныя закускі. □ Усе падышлі да стала, дзе з-за высока накладзеных усякіх закусак выглядалі бутэлькі са сваімі, калгаснымі наліўкамі. Чорны.

3. Салодкія стравы і фрукты, якія падаюцца пасля асноўнай яды. Пасля супу падалі кашу. А на закуску — кампот. Скрыпка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)