палеагеагра́фія, ‑і, ж.
Навука, якая вывучае фізіка-геаграфічныя ўмовы Зямлі ў старажытныя геалагічныя эпохі; раздзел гістарычнай геалогіі.
[Ад грэч. palaios — старажытны і geōgraphia — землеапісанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расстыко́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Р мн. ‑ковак; ж.
Раз’яднанне, разлучэнне чаго‑н. стыкаванага. Расстыкоўка спадарожнікаў Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эрадзі́раваць, ‑руе; незак., што.
Спец. Утвараць эрозію (у 1 знач.), разбураць глебу, паверхню зямлі (пра вецер, ваду).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вільна ’ямка ў зямлі пры гульні і для гульні ў «вільну»’ (Шн., Мат., 3). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зарулі́ць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
1. што. Завесці самалёт па зямлі ў пэўнае месца (перад узлётам або пасля пасадкі). [Звераў] заруліў самалёт на суседнюю стаянку, а цяпер скінуў парашут і расшпільваў шлемафон. Алешка.
2. Закаціцца па зямлі ў пэўнае месца (пра самалёт). Самалёт заруліў на ўзлётную паласу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бруб ’плошча зямлі ў адным кавалку’ (КЭС). Рус. о́бруб ’дзеянне па дзеяслову абрубіць; калодзежны зруб’, укр. обру́б ’асобны кавалак зямлі, участак’, польск. obrąb, obręb ’абмежаваная тэрыторыя, участак, граніца’, в.-луж. wobrub ’край, абрубка адзежы’, чэш. obruba, серб.-харв. òbrub(a) ’край адзежы, кашулі’; ’нізкая каменная агароджа калодзежа’. Да абрубіць. Параўн. абрубак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патарча́ка, патырча́ка ’кол, палка, якія тырчаць у плоце, з зямлі’ (ТСБМ, Янк. 2; КЭС — Сачанка), ’стрэмка’ (глыб., Сл. ПЗБ), ’замінка’, ’непатрэбная рэч’ (Бір. Дзярж.), патарча́чына ’невідочная з зямлі ці з багна абгніўшая дзеравіна’ (КЭС, лаг.). Да тырча́ць (гл.). Роднасныя рус. усх. пото́рча, пск. пото́рчевина ’палка, ражон, шост, уваткнутыя ў зямлю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Павалочча ’валока, мера зямлі каля 18 дзесяцін’ (Бяльк., Інстр. III). Прэфіксальна-суфіксальнае ўтварэнне ад валоках (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
біягене́з, ‑у, м.
Тэорыі, якія адмаўляюць паяўленне жыцця на Зямлі ў выніку ўзнікнення жывых істот з нежывой матэрыі.
[Ад грэч. bíos — жыццё і génesis — паходжанне, узнікненне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
геа...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: звязаны з Зямлёй, з навукай аб Зямлі, напрыклад: геасфера, геафізіка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)