Verbum

кісе́ль, ‑сялю, м.

1. Кіслая студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале. Аўсяны кісель. Кісель з журавін.

2. перан. Пра вязкую, клейкую масу. Хоць дажджоў даўно не было, конь раз-пораз чвякаў у чорным балотным кісялі, груз да кален[яў]. Мележ. // Пагард. Пра вялага, слабавольнага чалавека. — Не, не! — запратэставаў Лапко: не кажы мне гэтага! Трэба быць цвёрдым. А я — кісель. Колас.

•••

Дзесятая вада на кісялі гл. вада.

падмы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., каго-што.

1. Памыць каму‑н. некаторыя часткі цела. Падмыць дзіця.

2. Разм. Памыць злёгку, на скорую руку, у асобных месцах. Падмыць падлогу.

3. Размыць знізу. Вада ўжо крыху апала, але падмыла берагі ў рацэ. Пташнікаў. Вада падмыла сцяну катлавана, зямля асела і засынала пляцоўку. Савіцкі. / у безас. ужыв. [Стругач:] — Дарогі цяпер кепскія, масты падмыла, будзеш ехаць-ехаць — і раптам плюх у якую-небудзь лужыну. Прокша.

за́тхлы, ‑ая, ‑ае.

З пахам сырасці, гнілі; застаялы, заляжалы, нясвежы. Затхлая вада. Затхлая мука. □ Пакой нагрэўся, стаяла ў ім сыраватая, затхлая цеплыня. Асіпенка. // перан. Закаснелы, руцінны. Затхлая атмасфера мяшчанства.

нізо́ўе, ‑я, н.

Ніжняя частка цячэння ракі з навакольнай мясцовасцю. Сотні плытоў плывуць у нізоўе. Ваданосаў. Вада ў.. [Дзвіне] была няроўная, у грывастых закрутках хваль — з нізоўя дзьмуў вецер. Савіцкі.

прато́чны, ‑ая, ‑ае.

Цякучы, не стаячы (пра ваду). Праточная вада. // З цякучай, не стаячай вадой. Я бяру кацялок і іду з ім да праточнай канавы спаласнуць, набраць вады. Лупсякоў.

састо́яцца, ‑стоіцца; зак.

Пастаяўшы некаторы час, выдзеліць асадак (пра вадкасць). [Геня:] — Я чакаў, калі састоіцца вада. Якімовіч. // Стоячы, дайсці да такой ступені, каб зверху сабралася смятана (пра малако). Малако састоялася.

сілкава́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Прызначаны для сілкавання. Сілкавальная вада для паравога катла.

2. Які забяспечвае чым‑н. неабходным для нармальнага дзеяння, функцыяніравання. Сілкавальная станцыя. Сілкавальная помпа. Сілкавальны коўш.

чмя́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. Падаць, валіцца з глухім гукам. Вада ажно закіпела ад бурбалак, нібы на раку абрушыўся град; глуха чмякаліся, разрываючыся і ўзнімаючы фантаны, міны. Хадкевіч.