Ро́біць ’працаваць, рабіць’ (Нас., Бяльк., Жд. 2, Сцяшк.; міёр., З нар. сл.; Байк. і Некр.; віц., валож., іўеў., лун., калінк., ЛА, 2) ро́біць сена ’касіць сена’ (калінк., ЛА, 1), ст.-бел. робити. Да рабі́ць (гл.) у выніку абагульнення асабовых формаў (ро́біш, ро́біць, ро́бім і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бы¹ (пасля галосных — б), часц.
Ужыв. пры дзеясловах прошлага часу, інфінітывах са знач.:
1) умоўнай магчымасці дзеяння.
Я паехаў бы, калі б быў час;
2) ветлівай прапановы.
Ты прылёг бы на хвіліну;
3) пажадання.
Паспець бы да дажджу прывезці сена;
4) просьбы.
Праведаў бы ты бацьку;
5) боязі, апаскі.
Паспець бы на цягнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агрэ́бці, аграбу́, аграбе́ш, аграбе́; аграбём, аграбяце́, аграбу́ць; агро́б, агро́бла; аграбі́; агрэ́бены; зак., што.
1. Тое, што і абгрэбці.
А. стог сена.
2. Згрэбці ўсё навокал, падбіраючы (разм.).
А. ўчасткі.
3. перан. Атрымаць, здабыць, захапіць што-н. у вялікай колькасці (разм.).
А. вялікую прэмію.
|| незак. аграба́ць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. аграба́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ко́пчышча ’месца, дзе згружаюць сена для стога’ (Сцяшк. Сл.). Да копка (гл. капа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жме́нька ж., уменьш.
1. го́рсточка; (сена и т.п.) клочо́к м.;
2. перен. го́рсточка, горсть;
ж. байцо́ў — го́рсточка (горсть) бойцо́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пяхце́р (род. пехцяра́) м., обл., уст.
1. (верёвочная сетка для сена) пехте́рь;
2. перен. (неуклюжий человек) пехте́рь, тюфя́к, пе́нтюх
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апо́ўзіны, ‑зін; адз. няма.
Звязаныя канцамі бярозавыя ці іншыя дубцы, якія ўскладаюцца на стог для ўмацавання сена. Бацька сек апоўзіны на другі наш стог, а маці.. вязала іх. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зімо́й, прысл.
У час зімы. Рыхтуй летам сані, а зімой калёсы. Прыказка. Калі старанна косяць, то сена зімою не просяць. З нар.
•••
Зімой лёду (снегу) не дастаць гл. дастаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назапа́сіць, ‑пашу, ‑пасіш, ‑насіць; зак., чаго.
Нарыхтаваць, загатаваць вялікую колькасць чаго‑н. Назапасіць сена. □ Пад кашлатым дубком грэлася сойка, мусіць шукаючы корм, што клапатліва назапасіла яшчэ з восені. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пападсціла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і чаго.
Разм. Падаслаць 2 усіх, многіх, усё, многае або ўсім, многім. [Мужчыны] збіраюцца ехаць па вецце, каб пападсцілаць пад сена тарпы. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)