транскрыбі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што (спец.).
Зрабіць (рабіць) транскрыпцыю, перадаць (перадаваць) транскрыпцыяй.
Т. тэкст.
|| наз. транскрыбі́раванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вулканізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; незак., што.
Рабіць вулканізацыю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднару́ч, прысл.
Браць, рабіць што‑н. адной рукой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паддзіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Спец. Рабіць паддзірку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уплотня́ть несов.
1. (делать более плотным, твёрдым) рабі́ць больш цвёрдым (тугі́м), згушча́ць, рабі́ць больш густы́м;
уплотня́ть по́чву рабі́ць больш цвёрдай гле́бу;
2. (расставлять более плотно, чаще) ушчыльня́ць, рабі́ць больш шчы́льным (ча́стым);
уплотня́ть забо́р ушчыльня́ць (рабі́ць больш шчы́льным) плот;
3. перен. (заселять плотнее) ушчыльня́ць; (жильцов) пацясня́ць;
уплотня́ть жилу́ю пло́щадь ушчыльня́ць жылу́ю пло́шчу;
4. перен. (о сроках) ушчыльня́ць, скарача́ць;
уплотня́ть рабо́чий день ушчыльня́ць рабо́чы дзень;
уплотня́ть сро́ки ушчыльня́ць (скарача́ць) тэ́рміны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вол, вала, м.
Кастрыраваны самец буйной рагатай жывёлы. Запрэглі мы дзве пары валоў — паехалі. Якімовіч.
•••
Вол пад’ярэмны — пра таго, хто многа і цяжка працуе.
З блыхі вала рабіць гл. рабіць.
Ні вала ні кала (няма) у каго — пра вялікую беднасць каго‑н.
Працаваць (рабіць), як чорны вол — рабіць не пакладаючы рук.
(Прыйшоўся) як вол да карэты — пра каго‑н., хто аказаўся недарэчным у нейкіх абставінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзе́йнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Рабіць што-н., займацца чым-н.
Д. рашуча.
2. чым. Кіраваць, валодаць чым-н.
Спартсмен удала дзейнічаў ракеткай.
Пасля ранення нага не дзейнічае.
3. на каго-што і без дап. Рабіць уплыў, уздзеянне, выклікаць якую-н. рэакцыю ў адказ.
Лякарства на яго станоўча дзейнічае.
Сонца згубна дзейнічае на жэньшэнь.
4. Быць спраўным (пра апараты, механізмы).
Механізм дзейнічае безадказна.
5. Мець сілу, абавязваць рабіць пэўным чынам.
Тут дзейнічаў даўні звычай.
◊
Дзейнічаць на нервы каму (разм.) — раздражняць каго-н.
|| зак. падзе́йнічаць, -аю, -аеш, -ае (да 3 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
меркава́ць, мярку́ю, мярку́еш, мярку́е; мярку́й; меркава́ны; незак.
1. што і з дадан. Гаварыць, разважаць, абмяркоўваць што-н.
М., як жыць далей.
2. Рабіць якія-н. вывады, дапушчэнні.
М. па-свойму.
3. што і з інф. Мець намер, план.
М. паехаць у вёску.
4. пра каго-што і аб кім-чым. Ацэньваць якім-н. чынам, рабіць заключэнне.
М. аб чалавеку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паро́ць², пару́, по́раш, по́ра; пары́; незак., што.
1. Разразаць, раз’ядноўваць па швах (сшытае).
П. стары халат.
2. У выразах: пароць глупства (разм.) — рабіць або гаварыць абы-што; пароць гарачку (разм., неадабр.) — рабіць што-н. неабдумана, паспешліва.
|| зак. распаро́ць, -пару́, -по́раш, -по́ра; -пары́; -по́раты (да 1 знач.).
|| наз. по́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.
1. Рабіць калекам (калекай).
Вайна калечыць людзей.
2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.
К. душу.
Нельга к. характар дзяцей.
|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)