стальма́ства, ‑а, н.
Разм. Рамяство, занятак стальмаха. Можа б ён [Стальмаховіч] і лепш выйграў, каб толькі стальмаствам заняўся, але што ж, зямля цягне. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уначы́, прысл.
Тое, што і уночы. Уначы чуліся нейкія гукі, тупат, нібы грукат, але змораныя людзі нічога не чулі і праспалі спакойна. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утрапёнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан утрапёнага. Юркевіч не разумеў ні ранейшай утрапёнасці Йонтуса, ні яго цяперашняга ажыўлення, але таксама спачуваў яму. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бравэ́рка, браве́рка світка, якая апранаецца на кажушок; безрукаўка; каўнер; паўпальто з даматканага сукна; армяк’ (БРС, Інстр. I, Сцяшк. МГ, Касп., Шат.); таксама брава́рка (Шат., БРС). Няяснае слова. Адсутнічае ў суседніх мовах. Падобнае на запазычанне, але адкуль. Параўн. лац. brevis (breve) ’кароткі’; але праз пасрэдніцтва якой мовы адбылося запазычанне?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паненка ’рудая балюча-куслівая мурашка’ (Дразд.). Відаць, да паненка (гл. пан), але семантычная матывацыя няясная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасэ́ндзіць (пірясзпьдзіць) ’абгаварыць’ (Юрч. СНС). З польск. przesądzić ’асудзіць’, але з семантыкай рус. осудить ’абгаварыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саймэ́т ’сакрэт’ (Касп.). Па сцвярджэню Чэкмана (Гісторыя, 115) запазычанне з ідыш, але этымон нам невядомы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стро́мак ‘вазок сена, які накладзены высока, але не раскладзіста’ (Нас., Байк. і Некр.). Гл. астромак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біто́к ’бітае мяса’. Відаць (як і ўкр. бито́к), запазычанне з рус. бито́к ’тс’ (параўн. польск. bitki ’сечаныя катлеты, зразы’). Да рус. слова параўн. Шанскі, 1, Б, 125. Словаўтваральная мадэль гэтага слова агульнаславянская (параўн. бел. словы гэтага тыпу, але з іншым значэннем), але як кулінарны тэрмін яно пашырылася праз рускую мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вэ́ндзаць ’пракурваць на дыме мяса, вэндзіць’ (КЭС, лаг.), вэ́ндзаны. Таго ж паходжання, што і вэ́ндзіць (гл.), г. зн. запазычанне з польск. мовы (але вэ́ндзаць адлюстроўвае іншы марфалагічны дзеяслоўны тып). Але паколькі ў польск. мове іменна такой формы няма (гл. Варш. сл.), то можна лічыць, што ў бел. мове гэта марфалагічны неалагізм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)