папагавары́ць, ‑вару, ‑ворыш, ‑верыць; зак.
Разм. Гаварыць доўга, неаднаразова. У людзей жа гэтак: хочуць дабра ці бяду жадаюць, усё адно раней папагавораць, пагалоску пусцяць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супраці́ўнік, ‑а, м.
Разм. Праціўнік, вораг. Ідэйны супраціўнік. □ Сцеражыся, супрацоўнік! Адбівае дні гадзіннік! Купала. Ды не маглі яны [ігракі] адно ўлічыць, Што супраціўнікі не жартавалі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перапы́ткі (пырыпы́ткы) ’распытванне, адзін з момантаў сватання’ (Клім.). Відаць, утворана на базе польск. przepytać (się) ’выпытваць, даведвацца, распытваць’. Беларускае літар. перапы́тваць абазначае ’адно і тое ж пытацца некалькі разоў’ (ТСБМ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піпіка́шка (з дзіцячае мовы) ’зацірка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). У выніку злучэння ў адно слоў піпаі (гл.) і кашка < каша (гл.). Сувязь з літ. pypąs ’малако’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ) сумнеўная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абмяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -ме́нены; зак., каго-што.
1. Аддаць адно што-н. і атрымаць замест яго другое такой жа ці інш. вартасці.
А. кніжку ў бібліятэцы.
2. Памылкова ці наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй.
У гардэробе абмянялі паліто.
|| незак. абме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абме́н, -у, м.
|| прым. абме́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Важкі 1 ’цяжкі’ (КЭС). Да вага.
Важкі 2 ’значны, важны’. Калька з рус. весомый (Крукоўскі, Уплыў, 121).
Важкі 3 ’густы’ (Мат. Гом.). Адно са значэнняў, якое развілося на падставе важкі ’цяжкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Касары́ ’сузор’е (тры побач зоркі)’ (Нар. лекс.), ’сузор’е Плеяд, стажары’ (Сл. паўн.-зах.), укр. косарі ’сузор’е Арыёна’, рус. косари ’адно з сузор’яў Млечнага шляху’, польск. kosarze ’сузор’е Арыёна’, да касар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адназна́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Тоесны паводле сэнсу, значэння. Адназначныя выразы.
2. Які мае толькі адно значэнне. Адназначнае слова.
3. Які складаецца з аднаго знака. Адназначны лік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кальвіні́зм, ‑у, м.
Адно з пратэстанцкіх веравучэнняў, якое было заснавана ў Швейцарыі ў 16 ст. і шырока распаўсюдзілася ў Францыі, Нідэрландах, Англіі і некаторых інш. краінах.
[Ад імя яго заснавальніка Жана Кальвіна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасаско́кваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Тое, што і пасаскакваць. Маўчалі адно нашы кулямёты. Іх разлікі пасаскоквалі таксама з машын, як толькі пачулася каманда «паветра!» Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)