Verbum

пясня́р, песняра́, мн. песняры́, песняро́ў, м. (паэт.).

1. Пра народнага паэта, вершы якога перакладаюцца на музыку, становяцца песнямі.

Народны п.

2. перан., чаго. Той, хто апявае што-н. (кніжн.).

П. рэвалюцыі.

|| ж. пясня́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. пясня́рскі, -ая, -ае.

жва́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Паўторнае перажоўванне жвачнымі жывёламі ежы, якая адрыгаецца ў поласць рота, а таксама сама гэта ежа.

Жаваць жвачку.

2. Гумка, якая ўжыв. для жавання; жуйка.

3. перан. Нуднае, надакучлівае паўтарэнне аднаго і таго ж (разм.).

жыві́ць, жыўлю́, жы́віш, жы́віць; незак., каго-што.

1. Ажыўляць, бадзёрыць.

Цёплыя сонечныя прамяні жывілі зямлю.

Крынічная вада жывіць свежасцю.

2. Забяспечваць чым-н. неабходным для нармальнага існавання.

Вітаміны жывяць арганізм.

3. перан. Падтрымліваць што-н.; быць апорай для чаго-н.

Добрыя весткі жывяць надзею.

загавары́ць¹, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; зак.

1. Пачаць гаварыць.

Усе разам загаварылі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Абудзіцца, праявіцца ў дзеяннях, настроях і інш.

Сумленне загаварыла ў кім-н.

3. каго (што). Стаміць працяглымі размовамі (разм.).

З. размоўцу.

|| незак. загаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

закаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.

1. Коцячыся, трапіць куды-н.

Мячык закаціўся ў куток.

Кола закацілася за вугал.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апусціцца за гарызонт (пра нябесныя свяцілы).

Сонца закацілася за лес.

Яго слава ўжо закацілася (перан.).

|| незак. зако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

запрэ́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

1. Некалькі коней, сабак, аленяў і пад., запрэжаных у адну вупраж.

З. сабак.

У адной запрэжцы (таксама перан.: у пастаянных і цесных рабочых адносінах; разм.).

2. Вупраж, збруя.

◊

Хадзіць у запрэжцы — рабіць адну пэўную работу.

згуртава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ту́ецца; зак.

1. Сабрацца ў гурт.

Каля дрэва згуртавалася цэлая грамада людзей.

2. перан. Дасягнуць аднадушнасці ў поглядах, дзеяннях.

З. вакол думкі вучоных.

|| незак. згурто́ўвацца, -аецца; наз. згурто́ўванне, -я, н.

|| наз. згуртава́нне, -я, н. (да 2 знач.).

зжы́цца, зжыву́ся, зжыве́шся, зжыве́цца; зжывёмся, зжывяце́ся, зжыву́цца; зжы́ўся, зжыла́ся, -ло́ся; зак.

1. з кім. Жывучы разам, звыкнуцца, здружыцца.

З. з новымі таварышамі.

2. перан., з чым. Прывыкнуць.

З. з абставінамі.

З. з вобразам (пра акцёра: пераўвасобіцца ў мастацкі вобраз).

|| незак. зжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

пало́мніцтва, -а, н.

1. Вандраванне, падарожжа ў якасці паломніка.

2. перан. Падарожжа, хаджэнне куды-н. вялікай колькасцю наведвальнікаў каб азнаёміцца з якімі-н. славутасцямі, а таксама да славутай асобы (іран.).

Пачалося сапраўднае п. да раскапанага старажытнага помніка архітэктуры.

|| прым. пало́мніцкі, -ая, -ае.

Паломніцкая дарога.

паме́рці, -мру́, -мрэ́ш, -мрэ́; -мро́м, -мраце́, -мру́ць; памёр, -ме́рла; -мры́; зак.

1. Перастаць жыць.

Маці даўно памерла.

П. ад ран.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, спыніцца (кніжн.).

Справа нашых бацькоў не памрэ.

|| незак. паміра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. паміра́нне, -я, н.