упрэ́ць сов.

1. в разн. знач. упре́ть;

ка́ша ўпрэ́ла — ка́ша упре́ла;

конь упрэ́ў — ло́шадь упре́ла;

2. (о навозе и т.п.) перегни́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Каро́за 1 ’капрыза’ (Я уе.* Янк. Min·.). Параўн. славен. kotu&e ’дрэнны Конь’, приоЛ, kbruźa (Куркіна Этымалогія, 1970, 95).

◎ Каро́за 2 ’сойка’ (Гарэц.)-. Этымалогій адсутнае (гл. ФіісМгср, 2. ©Ш).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Рошкап, ст.-бел. рошкопъ, розкопъ, рошкофъ ’упрыгожанне на галаве каня’ (1577) са ст.-польск. roskop < с.-в.-ням. roskop (Булыка, Лекс. запаз., 120), якое з Roß ’конь’ і Kopf ’галава’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раз’язны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да раз’езду, прызначаны для раз’ездаў. Раз’язны пуць. Раз’язны конь.

2. Які павінен пастаянна раз’язджаць з месца на месца па службе. Раз’язны карэспандэнт. Раз’язны механік. Раз’язная аўтакрама.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трух, ‑у, м.

Разм.

1. Павольная рысь. Конь адразу разумее .. [Сашу] — запавольвае ход, з галопу пераходзіць на трух. Дамашэвіч.

2. у знач. прысл. тру́хам. Трушком, подбегам. Лёгкім трухам панесліся коні назад па дарозе. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хлеў, хлява, м.

Памяшканне для свойскай жывёлы, птушак. Застаяўшыся ў хляве, конь ішоў весела, лёгка і праворна. Мележ. Недзе далёка, у хляве, глуха пеўні праспявалі. Чорны. // перан. Разм. Пра бруднае, запушчанае (непрыбранае) памяшканне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ломово́й​I

1. прил. ламавы́; (грузовой) грузавы́;

ломово́й изво́зчик, см. ломови́к;

ломова́я ло́шадь, ломово́й конь, см. ломови́к;

2. сущ. ламавы́, -во́га м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засячы́¹ і засе́кчы¹, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; засе́к, -кла; -сячы́; засе́чаны; зак., што.

1. Зрабіць сякерай выемку ў чым-н., на чым-н.

З. дрэва.

2. Пра каня: на хаду параніць адной нагой другую.

Конь засек нагу.

3. Адзначыць момант чаго-н., а таксама вызначыць пункт, месцазнаходжанне чаго-н.

З. час вылету.

З. курс карабля.

|| незак. засяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́рад², прыназ. з Т.

1. На невялікай адлегласці ад пярэдняга боку чаго-н., насупраць каго-, чаго-н.

П. хатай.

2. За некаторы час да чаго-н.

П. захадам сонца.

3. Служыць для ўказання асобы, з’явы, у адносінах да якіх робіцца што-н.

Не адступаць п. цяжкасцямі.

4. У параўнанні з кім-, чым-н.

Чаго варты гэты конь п. тым ламавіком.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гняды́, ‑ая, ‑ое і гне́ды, ‑ая, ‑ае.

Цёмнарыжы (пра масць коней). Гняды стаеннік. Жарабя гнядой масці. // у знач. наз. гняды́, ‑ога, м. Конь такой масці. Пятрок выехаў на сваім гнядым узмяшаць свой папар. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)