бледны; бляды (абл.); блеклы, белы, збялелы, пабялелы, васковы, бяскроўны, зямлісты (перан.) □ без крывінкі
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
слон (род. слана́) м., в разн. знач. слон;
афрыка́нскі с. — африка́нский слон;
бе́лы (чо́рны) с. — шахм. бе́лый (чёрный) слон;
◊ слана́ не заўва́жыць — слона́ не приме́тить;
рабі́ць з му́хі слана́ — погов. де́лать из му́хи слона́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Паляні́ца 1 ’невялікая прадаўгаватая булка з белай мукі’ (Бяльк.), ’печыва з мукі’ (Сл. ПЗБ), ’прэсная ляпёшка’ (Касп.), паляні́цы ’ляпёшкі, спечаныя на патэльні’ (Малчанава, Мат. культ., 191), паляны́ця ’бохан хлеба’ (Сл. Брэс.). Рус. палени́ца ’булка, белы хлеб’, укр. паляни́ця. Да паліць (Праабражэнскі, 2, 8; Фасмер, 3, 191). Гл. яшчэ Вештарт, Лекс. Палесся, 107.
Паляні́ца 2, паля́ншчына ’бязлесая мясцовасць’ (Сл. ПЗБ). Дэрываты ад поле (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нака́л м.
1. (действие) напа́л, -лу м.;
2. (состояние, свойство) спец. напа́л, -лу м.;
бе́лый нака́л бе́лы напа́л;
ла́мпа непо́лного нака́ла ля́мпа няпо́ўнага напа́лу;
3. перен. (напряжение, возбуждение) напру́жанне, -ння ср.; абвастрэ́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мані́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Нагруднік, пераважна з белай тканіны, прышыты або прышпілены да мужчынскай кашулі. Максім знімае з сябе студэнцкую тужурку, белы каўнерык і манішку, узіраецца ў маленькае люстэрка. Майхровіч. // Устаўка на грудзях у жаночай сукенцы.
2. Частка мужчынскай кашулі, якая закрывае грудзі. Кашуля з вышытай манішкай. □ З-пад расшпіленай фуфайкі бялела вышываная чырвоным крыжам манішка. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мармуро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мармуру. Мармуровае радовішча. Мармуровыя работы. // Зроблены з мармуру. Цагліны, як у казцы, самі клаліся адна на другую, а ўслед за гэтым прыгожыя ўзоры з мармуровых плітак пакрывалі сцены. Шахавец.
2. перан. Падобны на мармур; белы, гладкі. Мармуровы твар. □ Мармуровыя званочкі ландыша цягнуцца да сонца, сумна праводзячы яго, недаступнае і ні разу не ўбачанае. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сурма́ 1, ‑ы, ж.
1. Хімічны элемент, серабрыста-белы метал, ужываецца ў тэхніцы і медыцыне. Сплавы сурмы.
2. Уст. Чорная фарба для валасоў, броваў і пад.
сурма́ 2, ‑ы; мн. сурмы, ‑аў; ж.
Старажытны ўкраінскі народны музычны інструмент у выглядзе доўгай драўлянай трубы, які выкарыстоўваўся пераважна як сігнальны. Дзесьці ў шале коні Скачуць перад боем, І ў стэп[е] рыдаюць Сурмы за сялом. Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
этыке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Наклейка, ярлык на чым‑н. (тавары, упакоўцы і пад.) з абазначэннем назвы тавару, цаны, сорту і інш. Усцім ласа глядзеў на Андрэя, які ўзяў з Усцімавых рук пляшку і ўголас прачытаў на этыкетцы: «Каньяк». Сабаленка. На карабку.. [Валік] убачыў незнаёмую этыкетку: на зялёным полі белы кружок, а ў гм нейкі малюнак. Жычка.
[Фр. étiquette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэчаіснасць, ява, сапраўднасць, рэальнасць, штодзённасць, зямное, жыццё, быццё, быль, праўда □ аб'ектыўны свет, белы свет
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ *Канадры́ста, канодрыста ’кураслеп (анемона) дуброўны, Anemone nemorosa L.’ (лун., Шатал.), стол. конадрысь, драг. коноздрыця ’тс’ (Нар. лекс.). Складанае слова: першая часткада прасл. kotib ’конь’, у паўн.-слав. гаворках яна замяняецца на каза‑ (параўн. гродз. казадрост белы# казарост жоўты): другая — да прасл. drbslb (ад дзеяслова ärtstati, drbščę) ’дызентэрыя’. Параўн. яшчэ ст.-польск. kozia drześć ’казялец, Ranunculus Candidus’ (SP, 5, 38), мар. kozi drisi, польск. kozidrzyst ’анемона’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)