Verbum

раскарчава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак., што.

Расчысціць, выкапаўшы пні, дрэвы, кусты. [Казакі] аблюбавалі сабе далёкае ад людскіх паселішчаў месца, раскарчавалі глыбока ў лесе паляну і паставілі там першыя дзве хаты. Сачанка. Праз гады два мы раскарчавалі, расчысцілі пляцы і на той захламленай, дзікай пляцоўцы стаў дзівосны аазіс. Дубоўка. // Выкарчаваць, выцерабіць. Людзі здолелі раскарчаваць лес, выцерабіць поплаў — зрабіць зямлю. Скрыган.

распара́дак, ‑дку, м.

Устаноўлены парадак якіх-небудзь спраў, заняткаў і пад. дзе‑н. або на працягу якога‑н. перыяду. — Які распарадак дня сёння? — пытаецца Іларыён Кузьміч. Даніленка. Інтэрнат перайшоў на летні лагерны распарадак. Радкевіч. Праўда, былі нарады, педсаветы, але гэта мала чым парушала той распарадак, да якога Ніна прывыкла з першых дзён работы ў школе. Сіўцоў.

сігна́льшчык, ‑а, ж.

1. Той, хто падае і прымае якія‑н. сігналы. Партызаны-сігнальшчыкі.. спецыяльна былі выстаўлены ўсцяж усёй седлавіны дарогі. М. Ткачоў. Пакуль калгаснікі запаўнялі бак рассявальнага апарата, лётчык праводзіў інструктаж сігнальшчыкаў. Стаховіч.

2. Матрос ці старшына, які вядзе назіранне за морам і паветранай прасторай і прымае і перадае сігналы. Дакладна працуе сігнальшчык — У мора выходзіць тральшчык. Лось.

спраектава́ць ​¹, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

Распрацаваць, скласці праект чаго‑н. Аснова павольна плыла наперад, абрастаючы новымі часткамі і паступова набываючы выгляд той машыны, якую спраектавалі канструктары. Хадкевіч.

спраектава́ць ​², ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

1. У матэматыцы — вычарціць праекцыю, перадаць на плоскасці якую‑н. фігуру, прадмет.

2. Спец. Перадаць на экран павялічаны вобраз, праекцыю чаго‑н.

суро́дзіч, ‑а, м.

1. Сваяк, радня. Багатыя суродзічы героя казкі. // Пра жывёл, раслін аднаго віду. Індыйская свіння не пародзістая і мала чым адрозніваецца ад сваіх дзікіх суродзічаў. «ЛіМ». // Член аднаго з кім‑н. роду ў радавым грамадстве.

2. Той, хто належыць да адной з кім‑н. народнасці, нацыянальнасці або з’яўляецца ўраджэнцам адной з кім‑н. мясцовасці.

ся́бар, ‑бра; мн. сябры, ‑оў; м.

1. Той, хто звязаны з кім‑н. сяброўствам. Мікола — сябар Даніку? Вялікі дружыць з малым? Брыль. Пеця быў проста Пеця, добры, вясёлы сябар. Хомчанка.

2. чаго. Прыхільнік, абаронца. Сябры свабоды.

3. Ужываецца ў звароце, звычайна да прыязнай або блізкай асобы. Смялей, сябры мае, смялей да шкотаў і да помп! А. Вольскі.

ты́сячнік, ‑а, м.

1. Разм. уст. Багацей, уладальнік тысячнага капіталу. [Старыцкі:] Вазьмі хоць Дзеркача — ёсць тут такі: Быў тысячнік, а стаў мільёншчыкам за вайну. Клімковіч.

2. Разм. Перадавы рабочы, калгаснік, які выконвае дзесяць і больш норм выпрацоўкі за змену. Вопыт тысячнікаў.

3. Разм. Той, хто налятаў, наездзіў тысячу кіламетраў, зрабіў тысячу скачкоў з парашутам і пад. Шафёр-тысячнік.

утаўчы́, утаўку, утаўчэш, утаўчэ; утаўчом, утаўчаце, утаўкуць; пр. утоўк, утаўкла, ‑ло; заг. утаўчы; зак., што.

1. Стаўчы што‑н. поўнасцю або ў дастатковай меры. Утаўчы ячмень.

2. Разм. Утрамбаваць, ушчыльніць што‑н. Утаўчы дарогу. // Вытаптаць, прыбіць нагамі якую‑н. расліннасць. [Богдан:] — Каровы пачынаюць марнець. Няма пашы. Надоі паскупелі. Выган той ужо так утаўклі — зрабіўся, як бубен. Дуброўскі.

фікса́тар, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Прыбор, прыстасаванне для рэгулявання, замацоўвання чаго‑н.

2. ‑у. Спец. Хімічныя рэчывы, якімі фіксуюць клеткі, тканкі, органы для захавання іх прыжыццёвай структуры.

3. ‑а. Той, хто фіксуе (у 2 знач.) што‑н. У сучасным мастацтве, гаворыць Міхась Савіцкі, ёсць нямала прыкладаў, калі натура бярэ верх. Творца становіцца фіксатарам. «Маладосць».

[Фр. fixateur.]

чалядзі́н, ‑а, м.

Гіст.

1. Дваровы чалавек, слуга ў панскім доме. І ўсе дваровыя людзі або чалядзіны і чалядзінкі, як называлі іх паны, і людзі навакольных вёсак і сёлаў разам з Язэпкавымі бацькамі належалі пану, рабілі на пана, дзень і ноч мусілі помніць пра свайго пана. Якімовіч.

2. Той, хто належыць да чэлядзі (у 1 знач.).