Verbum

спарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.

1. каго (што). Нарадзіць, даць жыццё каму-н.

С. сына.

2. перан., каго-што. З’явіцца прычынай узнікнення чаго-н., стаць крыніцай чаго-н.

Замоўчванне фактаў спарадзіла чуткі.

|| незак. спараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. спараджэ́нне, -я, н.

спе́рці², сапру́, сапрэ́ш, сапрэ́; сапро́м, сапраце́, сапру́ць; спёр, спе́рла; сапры́; спёрты; зак., каго-што (разм.).

1. Украсці.

С. грошы.

2. што. Ссунуць, сабраць у адно месца.

С. мэблю ў адзін пакой.

3. перан., каго. Прагнаць з пасады, службы.

С. з пасады старшыню.

спрэ́гчыся¹, спрагу́ся, спражэ́шся, спражэ́цца; спражо́мся, спражаце́ся, спрагу́цца; спро́гся, спрэ́глася; спражы́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Запрэгчы разам (пра коней, валоў і пад.).

2. перан. Аб’яднацца для выканання якой-н. справы (разм.).

|| незак. спрага́цца, -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца (да 2 знач.).

спуд², -у, М -дзе, м.

У выразах:

1) пад спудам (разм.) — у патаемным месцы.

Трымаць пад спудам вялікія грошы не варта.

2) з-пад спуду — з патаемнага месца, а таксама перан.: з забыцця.

Дастаць з-пад спуду.

З-пад спуду вызваліліся старыя мары.

стачы́ць², 1 і 2 ас. не ўжыв., сто́чыць; сто́чаны; зак., што.

1. Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, пашкодзіць, зрабіць непрыгодным.

Крот стачыў агарод.

2. перан. Падарваць сілы, здароўе (пра хваробу, перажыванні).

Адзінота і сум стачылі чалавека.

|| незак. сто́чваць, -ае.

|| наз. сто́чванне, -я, н.

счапі́цца, счаплю́ся, счэ́пішся, счэ́піцца; зак.

1. Злучыцца, зачапіўшыся адзін за аднаго.

Шасцярні счапіліся.

2. перан., з кім і без дап. Пачаць спрачацца, схапіцца ў бойцы (разм.).

Дзеці счапіліся за цацку.

|| незак. счэ́плівацца, -ваюся, -ваешся, -ваецца.

|| наз. счэ́пліванне, -я, н. (да 1 знач.).

та́ктыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Майстэрства падрыхтоўкі і вядзення бою; спосабы і прыёмы вядзення бою.

Партызаны прытрымліваліся ў баі асобай тактыкі.

2. перан. Сукупнасць сродкаў і прыёмаў для дасягнення мэты.

Тут яна змяніла тактыку сваіх паводзін.

|| прым. такты́чны, -ая, -ае.

тапы́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Падымацца ўверх, стаяць тарчма (пра валасы, шэрсць і пад.).

2. перан. Быць незадаволеным чым-н.; упарціцца.

|| зак. устапы́рыцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -рыцца (да 1 знач.).

тума́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -іцца; незак.

1. Засцілацца, ахутвацца туманам.

Удалечыні туманіцца лес.

2. перан. Пра вочы, погляд, памяць і пад.: пазбаўляцца здольнасці добра бачыць, разумець (разм.).

Галава туманіцца.

|| зак. затума́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -іцца.

тыра́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Аднаасобны правіцель у Старажытнай Грэцыі, сярэдневяковай Італіі, які захапіў уладу сілай.

2. Правіцель, улада якога заснавана на дэспатызме і гвалце.

3. перан. Жорсткі, дэспатычны чалавек, які чыніць здзекі над людзьмі, прычыняе мукі.

|| прым. тыра́нскі, -ая, -ае.