ду́ж

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ду́ж дужа дужа дужы
Р. - - - -
Д. - - - -
В. - - - -
Т. - - - -
М. - - - -

Крыніцы: tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

нераспаўсюджаны

прыметнік, якасны

адз.
м. н.
Н. нераспаўсюджаны нераспаўсюджанае
Р. нераспаўсюджанага нераспаўсюджанага
Д. нераспаўсюджанаму -
В. нераспаўсюджаны
нераспаўсюджанага
-
Т. нераспаўсюджаным -
М. нераспаўсюджаным -

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

узро́вень, ‑роўню, м.

1. Умоўная гарызантальная лінія або плоскасць, якая з’яўляецца мяжой вышыні чаго‑н. Сонца апусцілася на ўзровень маладых сосен. Шамякін. Хвілін праз пяць .. [Раман] падняў на ўзровень грудзей ляшча і гукнуў: — Во!!! Ляўданскі. Дом быў злеплены так недарэчна, што вокны ў ім знаходзіліся па розных узроўнях. Маўр. // Вышыня пад’ёму вады або чаго‑н. вадкага. Вада ў Нарачы безупынна папаўняецца шматлікімі крыніцамі як па берагах, так і на дне возера, і таму ўзровень яго ніколі не зніжаецца. В. Вольскі.

2. перан. Ступень, якая характарызуе якасны стан, велічыню развіцця чаго‑н. Жыццёвы ўзровень. Ідэйны ўзровень. Узровень механізацыі гаспадаркі. □ Тэхнічны ўзровень савецкай эканомікі цяпер пераўзыходзіць дасягненні сусветнай капіталістычнай гаспадаркі, а ў многіх галінах — і найбольш разбітых капіталістычных краін. Машэраў.

•••

Нулявы ўзровень — узровень паверхні мора.

На ўзроўні (быць, знаходзіцца і пад.) — у адпаведнасці з неабходнымі патрабаваннямі.

На ўзроўні каго-чаго, якім — у якім‑н. пэўным рангу, у якой‑н. інстанцыі. Вырашаць пытанні на ўзроўні міністраў. Сустрэчы на вышэйшым узроўні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ушчэ́рбны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. -
Н. ушчэ́рбны -
Р. ушчэ́рбнага -
Д. ушчэ́рбнаму -
В. ушчэ́рбны (неадуш.)
ушчэ́рбнага (адуш.)
ушчэ́рбных (адуш.)
Т. ушчэ́рбным -
М. ушчэ́рбным -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

заму́жні

прыметнік, якасны

адз. мн.
ж. -
Н. заму́жняя заму́жнія
Р. заму́жняй
заму́жняе
заму́жніх
Д. заму́жняй заму́жнім
В. заму́жнюю заму́жнія (неадуш.)
заму́жніх (адуш.)
Т. заму́жняй
заму́жняю
заму́жнімі
М. заму́жняй заму́жніх

Крыніцы: piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

су́кін

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. -
Н. су́кін су́кіны
Р. су́кінага су́кіных
Д. су́кінаму су́кіным
В. су́кін (неадуш.)
су́кінага (адуш.)
су́кіны (неадуш.)
су́кіных (адуш.)
Т. су́кіным су́кінымі
М. су́кіным су́кіных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

хі́мія, ‑і, ж.

1. Навука пра рэчывы, іх будову, састаў, уласцівасці і ўзаемныя ператварэнні. Тэарэтычная хімія. Падручнік па хіміі.

2. Практычнае прымяненне гэтай навукі, яе законаў у вытворчасці, у прамысловасці. Беларусь ператварылася ў край вялікай хіміі. «Звязда». // Разм. Аб прэпаратах, хімічных сродках, растворах і пад. — Можна было б і цыбулькай [ікону] нацерці ці гэтай самай хіміяй, па якую ты .. бегаў у аптэку. Брыль.

3. Якасны, хімічны састаў чаго‑н. Хімія нафты. Хімія крыві.

•••

Аналітычная хімія — навука аб метадах вызначэння хімічнага саставу рэчыва.

Арганічная хімія — навука пра злучэнні вугляроду з іншымі элементамі.

Бытавая хімія — галіна хімічнай прамысловасці, якая выпускае прадукцыю для задавальнення бытавых патрэб насельніцтва.

Калоідная хімія — раздзел фізічнай хіміі, які вывучае калоіды.

Квантавая хімія — раздзел тэарэтычнай хіміі, у якім хімічныя з’явы вывучаюцца на аснове ўяўленняў квантавай механікі.

Неарганічная хімія — навука пра хімічныя элементы, простыя і складаныя рэчывы, якія не маюць у сваім саставе бялку.

Фізічная хімія — навука, якая тлумачыць хімічныя з’явы і вызначае іх заканамернасці на аснове агульных прынцыпаў фізікі.

Ядзерная хімія — раздзел навукі, які вывучае ўзаемны ўплыў і ператварэнні атамных ядраў і ўласцівасцей рэчыва.

[Ад грэч. chēmeia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бесступе́ньчаты

прыметнік, якасны

адз.
м. ж. н.
Н. - бесступе́ньчатая бесступе́ньчатае
Р. бесступе́ньчатага бесступе́ньчатай
бесступе́ньчатае
бесступе́ньчатага
Д. бесступе́ньчатаму бесступе́ньчатай бесступе́ньчатаму
В. бесступе́ньчаты
бесступе́ньчатага
бесступе́ньчатую бесступе́ньчатае
Т. бесступе́ньчатым бесступе́ньчатай
бесступе́ньчатаю
бесступе́ньчатым
М. бесступе́ньчатым бесступе́ньчатай бесступе́ньчатым

Крыніцы: prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

лаза́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. -
Н. лаза́ты лаза́тыя
Р. лаза́тага лаза́тых
Д. лаза́таму лаза́тым
В. лаза́ты (неадуш.)
лаза́тага (адуш.)
лаза́тыя (неадуш.)
лаза́тых (адуш.)
Т. лаза́тым лаза́тымі
М. лаза́тым лаза́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

алоўкападо́бны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. алоўкападо́бны алоўкападо́бная алоўкападо́бнае алоўкападо́бныя
Р. алоўкападо́бнага алоўкападо́бнай
алоўкападо́бнае
алоўкападо́бнага алоўкападо́бных
Д. алоўкападо́бнаму алоўкападо́бнай алоўкападо́бнаму алоўкападо́бным
В. алоўкападо́бны
алоўкападо́бнага
алоўкападо́бную алоўкападо́бнае алоўкападо́бныя
Т. алоўкападо́бным алоўкападо́бнай
алоўкападо́бнаю
алоўкападо́бным алоўкападо́бнымі
М. алоўкападо́бным алоўкападо́бнай алоўкападо́бным алоўкападо́бных

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)