наливно́й

1. наліўны́;

наливно́е су́дно спец. наліўно́е су́дна;

наливна́я ме́льница (вадзяны́) млын;

наливно́е колесо́ наліўно́е ко́ла;

2. (созревший, сочный, налитой) наліўны́, сакаўны́, сакаві́ты;

наливно́е я́блоко наліўны́ (сакаўны́, сакаві́ты) я́блык.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кі́слы в разн. знач. ки́слый; (о капусте — ещё) ква́шеный;

к. я́блык — ки́слое я́блоко;

к. суп — ки́слый суп;

к. настро́й — ки́слое настрое́ние;

~лая мі́на — ки́слая ми́на;

○ ~лае малако́ — простоква́ша;

~лыя со́лі — ки́слые со́ли;

~лае браджэ́нне — ки́слое броже́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недалёка

1. нареч. недалеко́, недалёко; невдалеке́, неподалёку;

2. в знач. сказ. недалеко́, недалёко;

◊ недалёка адысці́ (адско́чыць) — недалеко́ уйти́;

н. да бяды́ — недалеко́ до беды́;

я́блык ад я́блыні недалёка адко́чваецца (па́дае) — погов. я́блоко от я́блони недалеко́ па́дает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Пуц 1 ’сякера з доўгім тапарышчам; калун’ (ЛА, 2; ТС; Сл. Брэс.; Янк. 1; петрык., Шатал.; слуц., Нар. словатв.; ПСл; Нар. Гом., Сл. ПЗБ), пуцо ’тс’ (Сл. ПЗБ), пуц ’сякера з малым тапарышчам’ (Сцяшк. Сл.). Запазычанне з ням. Putz ’тс’, параўн. putzen ’чысціць, прыбіраць’ і тлумачэнне Янкоўскага: “цяслярская прылада, цяжкая сякера, якой ачэсваюць тоўстыя бярвенні” (Янк. 1).

◎ Пуц 2 ’тугадум’ (клец., Нар. лекс.), ’глупства (са зладзейскага жаргону)’ (Полымя, 2001, 6, 204). Метафара да пуці, параўн. ’тупая сякера’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ) і перан. калун ’тупы чалавек’.

◎ Пуц 3 ’ногаць’ (карэліц., Шат.). Няясна.

Пуц 4 — выклічнік для імітацыі лёгкага падзення (Нас.), прысядання: я лаўлю курыцу, а яна пуц — і села (ЭШ), раптоўнага спынення: пуц — ды стаў конь (Шат.), сюды ж пу́цнуць ’упасці’: пуцнуло яблоко (Нас.), ’упасці ад стомы, зваліцца’ (слонім., Жыв. НС). Паводле Смаль–Стоцкага (Приміт., 168), адзін з варыянтаў “навейшага гукапераймання” для імітацыі раптоўнага дзеяння, параўн. укр. пац, пэц, пуц, пуць, польск. puc, pęc, pac: puc go na ziemię, а таксама выклічнік для нацкоўвання сабакі: puc go!, тое ж і серб.-харв. puc (адносна апошняга Скок, 3, 65; Путанец, там жа, параўноўвае са ст.-слав. устити ’incitare’, серб.-харв. usta і пад.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стяну́ть сов.

1. в разн. знач. сцягну́ць, мног. пасця́гваць;

стя́нуть шине́ль ремнём сцягну́ць шыне́ль рэ́менем;

стяну́ть войска́ к перепра́ве сцягну́ць во́йскі да перапра́вы;

стяну́ть одея́ло со спя́щего сцягну́ць ко́ўдру са спя́чага;

2. (украсть) разг. сцягну́ць, спе́рці;

стяну́ть я́блоко разг. сцягну́ць я́блык;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сын м., в разн. знач. сын;

мало́дшы с. — мла́дший сын;

с. працо́ўнага наро́да — сын трудово́го наро́да;

◊ блу́дны с. — блу́дный сын;

су́кін с. — су́кин сын;

яко́е дрэ́ва, такі́ і клін, які́ ба́цька, такі́ і с. — посл. я́блоко от я́блони недалеко́ па́дает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

куса́ць несов.

1. в разн. знач. куса́ть; (жалом — ещё) жа́лить;

гэ́ты саба́ка дзяце́й не куса́е — э́та соба́ка дете́й не куса́ет;

к. гу́бы — куса́ть гу́бы;

к. я́блык — куса́ть я́блоко;

2. (раздражать кожу) куса́ть, шерсти́ть;

3. перен. (причинять обиду) куса́ть; (оскорблять) ляга́ть;

◊ к. (сабе́) ло́кці — куса́ть (себе́) ло́кти

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подта́чивать​II несов. (к подточи́ть)

1. (повреждать подъедая) падто́чваць;

червь подта́чивает я́блоко чарвя́к падто́чвае я́блык;

2. перен. падто́чваць;

боле́знь подта́чивает его́ хваро́ба падто́чвае яго́;

3. (подмывать — о воде) падмыва́ць;

река́ подта́чивает бе́рег рака́ падмыва́е бе́раг;

4. (делать острее) падво́стрываць; (на точиле) падто́чваць;

подта́чивать нож падво́стрываць (падто́чваць) нож;

подта́чивать каранда́ш падво́стрываць ало́вак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сава́ ж., зоол. сова́;

◊ паказа́ць саву́ сма́леную — показа́ть, где ра́ки зиму́ют, показа́ть ку́зькину мать;

паглядзі́, с., яка́я сама́ — погов. погляди́, кума́, какова́ сама́;

ці саво́ю аб пень, ці пнём аб саву́ — погов. что в лоб, что по́ лбу;

с. не прывядзе́ сакала́ — погов. я́блоко от я́блони недалеко́ па́дает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

каштава́ць I несов.

1. (иметь цену) сто́ить;

кні́га ~ту́е тры рублі́ — кни́га сто́ит три рубля́;

ко́лькі ~ту́е? — ско́лько сто́ит?;

2. (о затратах на что-л.) обходи́ться, сто́ить;

стол мне ~ту́е ў ме́сяц сто рублёў — стол мне обхо́дится (сто́ит) в ме́сяц сто рубле́й;

3. перен. сто́ить;

гэ́та ~тава́ла мне шмат здаро́ўя — э́то сто́ило мне мно́го здоро́вья;

◊ до́рага к. — обойти́сь в копе́ечку

каштава́ць II несов. про́бовать; отве́дывать;

к. я́блык — про́бовать я́блоко

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)