по́дрез м.

1. (железная полоса санного полоза) падрэ́з, -за м.; (у саней) шы́на, -ны ж.;

са́ни на по́дрезах са́ні на шы́нах;

2. (на коньке) падрэ́з, -за м.;

3. (надрез шкуры, кожи) падрэ́з, -за м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

покры́шка

1. (крыша) на́крыўка, -кі ж.;

2. (автомобильная и т. п.) пакры́шка, -кі ж., шы́на, -ны ж.; по́крыўка, -кі ж.;

3. (обложка) во́кладка, -кі ж.;

◊

чтоб тебе́ ни дна, ни покры́шки! бран. каб табе́ пу́ста было́!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стоп, выкл.

1. Ужываецца як каманда ў значэнні: стой! спыніся! Стоп. На момант спынімся. Мехаў. — Стоп, машына, прыехалі! — Валодзька надзьмуў шчокі, важна спыніў «самазвал» і пачаў грузіць на яго розныя цацкі. Шымук. // Ужываецца як загад у значэнні: хопіць! даволі! годзе! [Валя:] — Стоп, стоп! Не вам гэта гаварыць. Вы не горш ведаеце, што Янус у рымлян меў два твары. Карпаў. // у знач. вык. Даволі, хопіць. [Настасся:] — [Пятру] не такая патрэбна была. Ты ж [Даша] што, правучылася да сямі класаў і — стоп, годзе, сказала. Ракітны.

2. у знач. вык. Разм. Ужываецца ў значэнні: спыніўся, спыніліся. Праедзем кіламетр — стоп, шына спусціла.

3. у знач. нескл. наз. Назва сігналу для прыпынку транспарту. Сігнал стоп.

[Ад англ. stop — спыняць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́йка 1 ’вузкі стальны брус на чыгунцы’ (ТСБМ, Касп., Шат., Байк. і Некр.), ’вузкая тонкая дошчачка’ (ТСБМ, Бяльк., Шушк.), ’жалезная шына (у плузе) да якой прымацоўваецца лямеш і паліца’ (Бяльк.). Ад рэя 1.

Рэ́йка 2 ’сэрца, лёгкія, печань у жывёлы’ (Бяльк., Нас., Дабр.). Паводле Фасмера (3, 463) — няяснае. Пятлёва суадносіць гэту лексему з *rějati (sę), для якой на базе рус. дыял. ре́ять ’часта дыхаць, запыхацца’, ре́яться ’задыхацца’ выводзяць яе семантычнае адгалінаванне ’дыхаць’. Такім чынам, рэ́йка можа азначаць ’тое, чым дыхаюць; орган дыхання’ або, што больш верагодна ’тое, што мае малую вагу і таму усплывае у вадзе (супе)’ (Пятлёва, Этимология–1975, 42–44). Параўн. у Фасмера, які рус. лёгкое суадносіць з лёгкий, таму што, калі вантробы жывёл кладуць у ваду, лёгкія застаюцца на паверхні. Таксама ён прыводзіць адпаведнікі з іншых моў: англ. lights ’лёгкія некаторых жывёл’ > light ’лёгкі’, парт. leves ’лёгкія’ > leve ’лёгкі’ (Фасмер, 3, 474).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спусці́ць сов.

1. в разн. знач. спусти́ть; (переместить в более низкое положение — ещё) опусти́ть;

с. шлю́пку — спусти́ть шлю́пку;

с. саба́к з ланцуга́ — спусти́ть соба́к с цепи́;

с. ваду́ з са́жалкі — спусти́ть во́ду из пруда́;

шы́на ~ці́ла — ши́на спусти́ла;

с. куро́к — спусти́ть куро́к;

с. флаг — спусти́ть (опусти́ть) флаг;

с. галаву́ — опусти́ть го́лову;

2. разг. (дерево) свали́ть;

с. сасну́ — свали́ть сосну́;

3. (цену) сба́вить;

4. (опустить вниз) спусти́ть, све́сить;

с. вяро́ўку — спусти́ть (све́сить) верёвку;

5. перен. спусти́ть; прости́ть;

6. стол. сфугова́ть; подогна́ть, пригна́ть;

7. (выделить из себя) испусти́ть;

◊ с. з во́ка — потеря́ть из ви́ду;

с. шку́ру — (з каго) спусти́ть шку́ру (с кого);

~ці́ўшы рукавы́ — спустя́ рукава́;

с. ю́ху — изби́ть (разби́ть) до кро́ви

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спусти́ть сов.

1. в разн. знач. спусці́ць, мног. паспуска́ць;

спусти́ть флаг спусці́ць сцяг;

спусти́ть шлю́пку спусці́ць шлю́пку;

спусти́ть во́ду из пруда́ спусці́ць ваду́ з са́жалкі;

спусти́ть соба́к с цепи́ спусці́ць (паспуска́ць) саба́к з ланцуга́;

я ему́ не спущу́ э́того я яму́ не спушчу́ гэ́тага;

ши́на спусти́ла шы́на спусці́ла;

спусти́ть три килогра́мма спусці́ць тры кілагра́мы;

спусти́ть куро́к спусці́ць куро́к;

спусти́ть пе́тлю (при вязании) спусці́ць во́чка;

спусти́ть с ле́стницы кого́-л. разг. спусці́ць з ле́свіцы каго́-небудзь;

2. (потерять в весе) разг. спусці́ць, скі́нуць;

3. (сузить, утончить край, конец чего-л.) спец. спусці́ць, звастры́ць; (о коже, материи и т. п.) зву́зіць, зрэ́заць;

4. муз. зні́зіць; асла́біць;

◊

спустя́ рукава́ спусці́ўшы рукавы́;

спусти́ть жир спусці́ць лой (тлушч);

спусти́ть шку́ру спусці́ць шку́ру;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)