Гада́нне (= гаданіна, гл.) ’людскія размовы, балбатня, пагалоска’ (Нас.). Сюды ж, відаць, адносіцца і гада́нне ’пагалоска, чутка’ (Касп.). Запазычанне з польск. gadanie ’тс’ (ад gadać ’гаварыць, размаўляць, балбатаць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́дка ’пагалоска, размова’ (Касп.), ’размова, гутарка’ (Нас.). Запазычанне з польск. gadka ’размова’, ’гутарка, пагалоска, чутка’ (ад gadać), як і многія словы гэтай групы (параўн: гадаць, гаданіна, гаданне, гадула).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пране́сціся сов., в разн. знач. пронести́сь; (быстро проехать — ещё) промча́ться;
по́езд ~нёсся — по́езд пронёсся (промча́лся);
~слася чу́тка — пронёсся слух
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ву́тка 1, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Фальшывая сенсацыйная чутка. Газетная вутка.
ву́тка 2, ‑і, ДМ ‑тцы, Р мн. ‑так; ж.
Пасудзіна з доўгім носам, якая падаецца ляжачым хворым мужчынам для мачы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пране́сціся, -ясу́ся, -ясе́шся, -ясе́цца; -ясёмся, -есяце́ся, -ясу́цца; -ёсся, -е́слася; -ясіся; зак.
1. Хутка праехаць, прабегчы і пад. куды-н. або міма каго-, чаго-н.
Міма нас пранеслася легкавая машына.
Маланкай пранеслася здагадка (перан.: імгненна ўзнікла, прамільгнула).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка прайсці, мінуць.
Дзяцінства пранеслася.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца.
Хутка пранеслася чутка.
|| незак. прано́сіцца, -о́шуся, -о́сішся, -о́сіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шэпт, -у, М -пце, м.
1. Ледзь чутная гутарка, пры якой гукі вымаўляюцца без удзелу галасавых звязак.
Гаварыць шэптам.
2. перан. Ціхі, невыразны шум, шапаценне, цурчанне і пад.
Ш. хваль.
3. Погаласка, чутка, якія перадаюцца па сакрэце.
Пра гэта ўжо пусцілі ш.
Шэпты хату губяць (прыказка; разбураюць уклад, уносяць разлад).
4. мн. -ы, -аў. Набор слоў, якія паводле забабонных уяўленняў маюць чарадзейную сілу; заклінанне (разм.).
Лячыць шэптамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ве́стка ’паведамленне, весць’ (БРС, КТС, Яруш., Касп., Растарг.), памянш. вестачка (КТС), укр. ві́стка ’тс’, рус. вестка ’весць, вестачка’, ст.-рус. вѣстка (з XVI ст.). Усх.-слав. утварэнне ад вѣст‑. У бел. мове суф. ‑к‑a, відавочна, па аналогіі да чу́тка. Гл. таксама весць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагу́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Чутка, размова; вестка. Па вёсцы паўзла няпэўная пагудка пра.. паход з бомбай. Асіпенка. Увогуле,.. людская пагудка ўбірала забастовачныя падзеі ў фарбы гераічнасці. Гартны.
2. Напеў, мелодыя, песня. Я для нівы пагудку зайграю, Каб радзіла спарней дабрын[ю]. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слы́нуць ‘лічыцца, славіцца, быць вядомым’ (Нас., Байк. і Некр.), ст.-бел. слынути ‘славіцца’ (Ст.-бел. лексікон); сюды ж слынь ‘пагалоска, чутка’ (Ласт.). Укр. сли́нути, польск. słynąć, чэш. slynouti ‘тс’. Паводле Слаўскага (SP, 1, 45), прасл. *slynǫti‑ дэрыват з суф. ‑nǫ‑ ад прасл. *sluti, гл. слуць, слыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абляце́ць сов., в разн. знач. облете́ть;
а. вако́л Еўро́пы — облете́ть вокру́г Евро́пы;
чу́тка ~це́ла ўвесь го́рад — слух облете́л весь го́род;
лі́сце ~це́ла — ли́стья облете́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)