цалява́ць
‘меціць куды-небудзь, накіроўваць што-небудзь (цаляваць што-небудзь і без прамога дапаўнення); рабіць цэлае з частак (цаляваць што-небудзь)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
цалю́ю |
цалю́ем |
| 2-я ас. |
цалю́еш |
цалю́еце |
| 3-я ас. |
цалю́е |
цалю́юць |
| Прошлы час |
| м. |
цалява́ў |
цалява́лі |
| ж. |
цалява́ла |
| н. |
цалява́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
цалю́й |
цалю́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
цалю́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кампазі́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Будова, суадносіны і ўзаемнае размеркаванне асобных частак, элементаў.
К. рамана.
К. карціны.
К. сімфоніі.
2. Мастацкі (музычны, жывапісны, скульптурны і інш.) твор, які з’яўляецца арыгінальным спалучэннем асобных частак, элементаў.
Скульптурная к.
Сюжэтная к.
3. Тэорыя стварэння музычных твораў.
Клас кампазіцыі.
4. Твор, які складаецца з літаратурнай і музычнай частак, аб’яднаных адной тэмай, сюжэтам.
Літаратурна-музычная к.
|| прым. кампазіцы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паўрадко́ўе, -я, мн. -і, -яў, н. (спец.).
Адна з дзвюх частак вершаванага радка, раздзеленага паўзай (цэзурай).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слано́васць, -і, ж. (спец.).
Захворванне, якое праяўляецца ў моцным павелічэнні аб’ёму асобных частак цела (звычайна ног).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чле́ністы, -ая, -ае.
Які складаецца з асобных частак, членікаў.
Членістыя жывёлы, расліны.
|| наз. чле́ністасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
склада́ны, -ая, -ае.
1. Які складаецца з некалькіх частак, разнастайны па складзе частак і сувязей паміж імі.
Складанае рэчыва.
С. сказ.
2. Цяжкі для разумення, ажыццяўлення і пад.
Складаная матэматычная задача.
Складанае становішча.
Складаная аперацыя.
3. Які спалучае ў сабе розныя, часта супярэчлівыя бакі, рысы (пра характар і пад.).
Складаныя пачуцці і думкі.
4. Які можна складваць дзякуючы рухомаму злучэнню частак.
С. нож.
Складанае крэсла.
|| наз. склада́насць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змацава́нне, -я, н.
1. гл. змацаваць.
2. мн. -і, -яў. Прыстасаванне для злучэння частак чаго-н. (спец.).
Рэйкавыя змацаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трохко́лерны, -ая, -ае.
Які мае ў сваёй афарбоўцы тры колеры або складаецца з трох частак розных колераў.
Т. сцяг.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мнагачле́нны, -ая, -ае.
1. гл. мнагачлен.
2. Які сладаецца з многіх членаў, частак, элементаў.
М. выраз.
|| наз. мнагачле́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
о́рдар², -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
Разнавіднасць спалучэння, парадак размяшчэння частак архітэктурных канструкцый (калон і антаблемента).
Грэчаскі о.
Карынфскі о.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)