цалява́ць

‘меціць куды-небудзь, накіроўваць што-небудзь (цаляваць што-небудзь і без прамога дапаўнення); рабіць цэлае з частак (цаляваць што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. цалю́ю цалю́ем
2-я ас. цалю́еш цалю́еце
3-я ас. цалю́е цалю́юць
Прошлы час
м. цалява́ў цалява́лі
ж. цалява́ла
н. цалява́ла
Загадны лад
2-я ас. цалю́й цалю́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час цалю́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кампазі́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Будова, суадносіны і ўзаемнае размеркаванне асобных частак, элементаў.

К. рамана.

К. карціны.

К. сімфоніі.

2. Мастацкі (музычны, жывапісны, скульптурны і інш.) твор, які з’яўляецца арыгінальным спалучэннем асобных частак, элементаў.

Скульптурная к.

Сюжэтная к.

3. Тэорыя стварэння музычных твораў.

Клас кампазіцыі.

4. Твор, які складаецца з літаратурнай і музычнай частак, аб’яднаных адной тэмай, сюжэтам.

Літаратурна-музычная к.

|| прым. кампазіцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўрадко́ўе, -я, мн. -і, -яў, н. (спец.).

Адна з дзвюх частак вершаванага радка, раздзеленага паўзай (цэзурай).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

слано́васць, -і, ж. (спец.).

Захворванне, якое праяўляецца ў моцным павелічэнні аб’ёму асобных частак цела (звычайна ног).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чле́ністы, -ая, -ае.

Які складаецца з асобных частак, членікаў.

Членістыя жывёлы, расліны.

|| наз. чле́ністасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

склада́ны, -ая, -ае.

1. Які складаецца з некалькіх частак, разнастайны па складзе частак і сувязей паміж імі.

Складанае рэчыва.

С. сказ.

2. Цяжкі для разумення, ажыццяўлення і пад.

Складаная матэматычная задача.

Складанае становішча.

Складаная аперацыя.

3. Які спалучае ў сабе розныя, часта супярэчлівыя бакі, рысы (пра характар і пад.).

Складаныя пачуцці і думкі.

4. Які можна складваць дзякуючы рухомаму злучэнню частак.

С. нож.

Складанае крэсла.

|| наз. склада́насць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змацава́нне, -я, н.

1. гл. змацаваць.

2. мн. -і, -яў. Прыстасаванне для злучэння частак чаго-н. (спец.).

Рэйкавыя змацаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трохко́лерны, -ая, -ае.

Які мае ў сваёй афарбоўцы тры колеры або складаецца з трох частак розных колераў.

Т. сцяг.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мнагачле́нны, -ая, -ае.

1. гл. мнагачлен.

2. Які сладаецца з многіх членаў, частак, элементаў.

М. выраз.

|| наз. мнагачле́ннасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

о́рдар², -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Разнавіднасць спалучэння, парадак размяшчэння частак архітэктурных канструкцый (калон і антаблемента).

Грэчаскі о.

Карынфскі о.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)