закруча́сты, ‑ая, ‑ае.

Выгнуты, пакручасты. Буйвалы павольна ступалі, важна пешчы свае цяжкія закручастыя рогі. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Мадрашчы́, драг. мо̂дрошчі́ ’пыхлівыя выдумкі, жарты’ (Нар. словатв.), укр. мудрощі ’хітрамудрыя выдумкі, прыёмы’, ’мудрагелістыя рэчы, цяжкія для разумення або выканання’ з му́дры.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выпрабава́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. выпрабаваць.

2. Няшчасце, нягода. Прайсці праз цяжкія выпрабаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шта́нга, -і, ДМ -нзе, мн. -і, штанг і -аў, ж.

1. Вялікі металічны стрыжань як частка інструмента, механізма і пад.

Буравая ш.

2. Спартыўны снарад — металічны стрыжань, на канцах якога прымацоўваюцца цяжкія здымныя дыскі.

Займацца штангай.

3. Перакладзіна, брус футбольных і хакейных варот.

|| прым. шта́нгавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бясхле́бны, ‑ая, ‑ае.

Для якога характэрны адсутнасць, нястача хлеба. У цяжкія бясхлебныя гады прадала.. [гаспадыня] дом і пераехала ў Ташкент. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., каго-што.

1. Надаваць цвёрдасць, пругкасць, трываласць шляхам моцнага награвання і хуткага ахаладжэння.

Г. жалеза.

2. перан. Рабіць фізічна або маральна ўстойлівым, здольным пераносіць цяжкія і неспрыяльныя ўмовы.

Г. волю.

|| наз. гартава́нне, -я, н. і гарто́ўка, -і, ж.

|| прым. гартава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Гартавальная печ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няво́льніцтва, ‑а, н.

Рабства, няволя. У цяжкія часы прыгону і нявольніцтва песня і казка былі ў нашым народзе адзіным сродкам захаваць сваё нацыянальнае аблічча. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пападве́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Падвесіць усё, многае або ўсіх, многіх. Пападвешваць лямпы. □ Павекі зрабіліся цяжкія, нібы хто гіры да іх пападвешваў. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

велікаму́чанік, ‑а, м.

Назва, якую праваслаўная царква прысвойвала тым паслядоўнікам хрысціянства, якія, паводле паданняў, перанеслі самыя цяжкія мукі за веру. // Уст. Пра чалавека, які многа пакутуе, мучыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ату́га ’цяжкія акалічнасці’ (Нас., Гарэц.). Укр. отуга ’тс’, рус. дыял. отуга ’дзеянне па дзеяслову отужать ’рабіць тужэй’. Параўн. ст.-рус. отътуга ’палягчэнне’. Бязафіксная форма аддзеяслоўнага назоўніка з чаргаваннем у — я (< ǫ — ę) ад дзеяслова, роднаснага абцяжваць (*otęžati; ст.-слав. отѧжати ’абцяжваць’). Параўн. туга, натуга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)