яздо́к, ездака́, мн. ездакі́, ездако́ў, м.

1. Той, хто едзе на кані вярхом або кіруе запрэжкай.

Ездакі пазлазілі з коней.

2. Пра таго, хто ўмее добра ездзіць (у 3 знач.).

Добры я. на матацыкле.

◊

Не яздок куды (разм.) — пра таго, хто не хоча або не можа ездзіць куды-н., бываць дзе-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адхаце́ць, ‑хачу, ‑хочаш, ‑хоча; зак., з інф.

Разм. Пакінуць хацець, страціць ахвоту рабіць што‑н.; перахацець; расхацець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхаце́ць, ‑хачу, ‑хочаш, ‑хоча; зак., чаго і з інф.

Перастаць хацець. Расхацець марожанага. Расхацеў ехаць на поўдзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

убаро́ць, убора; зак., каго.

Абл. Баднуць. Да .. [Петрыка] ідзе Падласка, рогі паставіла і галаву ўвагнула, убароць хоча. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упі́рысты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які настойліва супраціўляецца чаму‑н., не хоча згадзіцца з чым‑н., уступіць каму‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шаржы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што і без дап.

Апісваць, адлюстроўваць каго‑, што‑н. у манеры шаржу. Пісьменнік зусім не хоча шаржыраваць Бародку, ён хоча сам стаць у яго становішча, зразумець унутраныя спружыны яго паводзін. Кучар. Завастраючы тую ці іншую адмоўную рысу, байкапісец, аднак, не шаржыруе і не акарыкатурвае дзеючых асоб. Казека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нахуліга́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак.

Хуліганячы, набуяніць, насваволіць. [Маці:] — Напалохалі карову, дык яна цяпер стаяць не хоча. Паглядзі, хто там нахуліганіў. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ке́рхаць 1 ’хваравіта пакашліваць, перхаць’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.

Ке́рхаць 2 ’пра малое дзіця, якое плача, голас падае, есці хоча’ (КЭС, лаг.). Магчыма, кантамінацыя кіркаць (гл.) і перхаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скампанава́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан скампанаванага. У аповесці відно імкненне да сюжэтна-кампазіцыйнай скампанаванасці, аўтар хоча зацікавіць чытача прыгодніцкімі момантамі. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бурмі́шча ’ўдалец, весялун, гуляка’ (КЭС). Відаць, да дзеяслова бурмава́ць ’бушаваць, шумець’ (Нас.). Але Фасмер (1, 246) рус. (смал.) бурми́ще ’тс’ хоча вывесці з бурмістр (гл.). Наўрад ці гэта так.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)