мать ма́ці, род. ма́ці и ма́церы ж., ма́тка, -кі ж.; мн. ма́ці нескл., ма́ткі, -так, разг. мацяркі́, -ро́к;

крёстная мать хрышчо́ная (хро́сная) ма́ці;

посажённая посажёная мать пасаджо́ная ма́ці;

◊

показа́ть ку́зькину мать даць ды́хту;

в чём мать родила́ у чым ма́ці нарадзі́ла;

всоса́ть с молоко́м ма́тери усмакта́ць з малако́м ма́ці;

мать честна́я! ма́тухны мае́!;

ро́дина-мать радзі́ма-ма́ці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

молоко́ малако́, -ка́ ср., мн. нет;

парно́е молоко́ сырадо́й;

сверну́вшееся молоко́ абры́зглае малако́, (при кипячении) адкіпе́лае малако́;

◊

кровь с молоко́м кроў з малако́м;

молоко́ на губа́х не обсо́хло малако́ на губа́х не абсо́хла;

обжёгшись на молоке́, ду́ешь и на́ воду посл. апёкшыся малако́м, і ваду́ сту́дзіш;

как с козла́ молока́ як ад казла́ малака́;

всоса́ть с молоко́м усмакта́ць з малако́м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

малако́ I ср., в разн. знач. молоко́;

грудно́е м. — грудно́е молоко́;

адкіпе́лае м. — (при кипячении) сверну́вшееся молоко́;

ва́пнавае м. — известко́вое молоко́;

○ кі́слае м. — простоква́ша;

◊ кроў з ~ко́м — кровь с молоко́м;

(то́лькі) птушы́нага ~ка́ не хапа́е — (то́лько) пти́чьего молока́ не хвата́ет;

м. на губа́х не абсо́хла — молоко́ на губа́х не обсо́хло;

апёкшыся на малацэ́ і ваду́ бу́дзеш студзі́ць — посл. обжёгшись на молоке́, бу́дешь дуть и на́ воду;

як з казла́ ~ка́ — погов. как от козла́ молока́;

усмакта́ць (увасса́ць) з ~ко́м ма́ці — всоса́ть с молоко́м ма́тери

малако́ II ср., мн. нет (у рыб) моло́ки мн.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

увабра́ць, убяру, убярэш, убярэ; убяром, убераце; пр. увабраў, ‑брала; зак., каго-што (пераважна ў пр. часе).

1. Паступова паглынуць (ваду, паветра і пад.); уцягнуць унутр; усмактаць. «Тут скрозь балоты, — пісаў нам Сяргей .. — Прыпяць не наспявае ўвабраць усю ваду». Хомчанка. [Алесь] уздыхнуў так, як быццам хацеў увабраць у сябе ўсё паветра, што было навокал. Броўка. [Камета] ўвабрала вельмі мала святла з навакольнае прасторы, але пры пэўнай спрактыкаванасці яе можна заўважыць простым вокам. Шыцік. // Падабраць, заправіць унутр чаго‑н. [Васіль] зашпіліў верхні гузік касавароткі і нават увабраў пад кепку непакорны віхорчык валасоў. Кулакоўскі. Доўгую белую кашулю [мужчына] увабраў у штаны і па штанах туга падперазаўся саматканым паяском. Галавач. // Уцягнуць, утуліць (шыю, галаву і пад.). Стаіць Рыгор Варанец у варотах .. Галаву ў каўнер увабраў. Крапіва. Волак увабраў шыю, адразу паменшаў і баязліва паглядзеў у вочы Блажэвічу. Няхай. Люся ўвабрала ў плечы галаву, сціснулася. Шашкоў. // Умясціць куды‑н. У клецях — тканіны ядвабныя, Футры, сувоіны кужалю... Усё, што пакоі прывабныя Сквапна ўвабраць не падужалі. Дзяргай. // перан. Успрыняць, засвоіць. Зямля бацькоў, Лагойшчына мая,.. На ўсё жыццё ўвабраў у сэрца я Тваіх кастроў і боек дым гаркавы. Гілевіч. Лабановіч увабраў у сябе погляды, думкі, настроі працоўнай сялянскай масы, з якой ён выйшаў. Казека. Музыка-сын спяваў на дзіва. У сваю душу ён увабраў І лісця подых палахлівы, І ціхі шэпт пушчанскіх траў. Кляўко.

2. Разм. З’есці ўсё без разбору, без астатку. [Зайцаў:] — Варэнікаў .. украінскіх з вішнямі я зараз бы цэлае вядро ўвабраў... Даніленка.

3. (са словамі «у сябе»). Уключыць у свой склад, аб’яднаць. Лясная брыгада ўвабрала ў сябе ўсіх людзей. Трэба было да вясны ссячы і прывесці ў парадак дзялянку. Ермаловіч.

4. што і за што. Разм. Моцна ўхапіць, схапіць што‑н. Увабраць кол. Увабраць за чуб.

5. Разм. Схапіць, захапіць. [Шабанок:] Дык от мы, утраіх, згаварыліся ўвабраць аднаго фашыста. Кучар. [Салдат:] — Нам, разведчыкам, і то рэдка ўвабраць удаецца такога важнецкага языка. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)