закра́сціся, -ра́дуся, -ра́дзешся, -ра́дзецца; -ра́ўся, -ра́лася; зак.
1. Пранікнуць куды-н. крадком, употай.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Непрыметна з’явіцца, узнікнуць.
Закралася падазронасць.
|| незак. закрада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і закра́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ціху́сенька, прысл. (разм.).
1. Вельмі ціха, бясшумна.
Ц. зарыпела рама акна.
2. Павольна, крок за крокам.
Коні ц. ішлі па гразкай дарозе.
3. Употай, цішком, каб ніхто не бачыў.
Як сцямнела, ён ц. залез у агуркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падгле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.
1. гл. падглядаць.
2. што. Употай разглядаючы, убачыць.
П. у дзірачку што-н.
|| незак. падгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і падгля́дваць, -аю, -аеш, -ае; наз. падгляда́нне, -я, н. і падгля́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крадко́м, прысл.
Употай, скрытна. Міця крадком глядзіць на Сюзану, ловячы сябе на думцы, што зусім не хвалюецца. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спо́тайку, прысл.
Крадком, употай; цішком. Да панны Людмілы.. [Саханюк] не падыходзіў, хоць спотайку сачыў за ёю вельмі ўважна. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абша́міць ’зрабіць што-небудзь употай, хутка’ (Бяльк.) да шамаць (гл.) ’рабіць шорах, шастаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазала́зіць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -ла́зіць; -ла́зім, -ла́зіце, -ла́зяць; зак.
1. Залезці, забрацца на што-н. — пра ўсіх, многіх.
Хлопчыкі пазалазілі на дрэвы.
2. Забрацца, пранікнуць куды-н. употай — пра ўсіх, многіх.
П. у чужыя агароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невиди́мкой в знач. нареч. (невидимо) няба́чна; (украдкой) упо́тай; (незаметно) непрыме́тна, разг. непрыкме́тна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
То́йма ’тайна, употай’ (Нас., Стан.). Ад таіць (гл.) па тыпу лежма, торчма і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ні́шкам ’цішком; употай’ (Сл. ПЗБ), ’без шуму, ціха’ (дзярж., З нар. сл.), нішком ’моўчкі’ (Мат. Гом., Маш.), ’без гуку, ціха, шэптам; употай, незаўважальна; знянацку, нечакана’ (ТС), ны́шком ’ціха, моўчкі’ (Клім.; пін., Жыв. сл.), дэрываты — ні́шка ’цішком, спадцішка’ (ТС), ні́шкі ’тс’ (Мат. Гом.), ні́шачкам ’без шуму, ціха’ (дзярж., З нар. сл.), нішчачком ’крадучыся’ (ст.-дарож., Нар. сл.), ні́шчачком ’моўчкі’ (Сл. ПЗБ), укр. нишком ’ціха, употай, шэптам’, рус. ни́шком, нишко́м ’паціху, моўчкі, патаемна; схіляючыся да зямлі, уніз’. Відаць, аднаго паходжання з нішкнуць (гл.); для слоў са значэннем ’употай, незаўважальна, знянацку; крадучыся’ не выключаны ўплыў ні́чкам ’нахіліўшыся тварам уніз’, параўн. таксама балг. дыял. ни́ша се ’прыгнуўшыся, каб ніхто не бачыў; ісці прыгнуўшыся’ і нішковаць ’падкрадвацца, цікаваць спадцішка’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)