пле́сці, пляту́, пляце́ш, пляце́; пляцём, плецяце́, пляту́ць; плёў, пляла́, -ло́; пляці́; пле́цены; незак., што.
1. Перавіваючы (лазу, ніці, стужкі і пад.), злучаць у адно цэлае, вырабляць.
П. кошык.
П. вянок.
2. перан. Гаварыць што-н. недарэчнае, узводзіць паклёп, нагаворваць (разм.).
П. інтрыгі.
П. бязглуздзіцу.
На гэту жанчыну рознае плялі.
|| зак. спле́сці, спляту́, спляце́ш, спляце́; спляцём, сплецяце́, спляту́ць; сплёў, спляла́, -ло́; спляці́; спле́цены.
|| наз. пляце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шы́фер, ‑у, м.
1. Чорны або шэры гліністы сланец. Здабыванне шыферу.
2. Будаўнічы матэрыял у выглядзе плітак або лістоў з такога сланцу, які ўжываецца для пакрыцця даху. Будуць узводзіць другі паверх [будынка], затым ставіць кроквы, каб заўтра шыферам накрыць. Гроднеў. На страсе цесля Лявон клаў апошнія аркушы шыферу. Дубоўка.
[Ням. Schiefer.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыбе́рдзіцца ’здацца’ (ТС). Да *бе́рдзіцца з аналагічнай семантыкай, варыянт брэ́дзіцца < брэ́дзіць ’хлусіць, узводзіць паклёп; трызніць’ (гл.). Параўн. рус. дыял. прибре́диться ’прымроіцца; здацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куб I м., в разн. знач. куб;
узво́дзіць у к. — возводи́ть в куб;
начарці́ць к. — начерти́ть куб;
к. дроў — куб дров
куб II м. (сосуд) куб;
пераго́нны к. — перего́нный куб
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Саўта́цца ’ісці хістаючыся; швэндацца, хадзіць без справы’ (глус., Янк.). Лаўчутэ, Балтизмы, 130 узводзіць да літ. siautóti ’разбягацца ва ўсе бакі’, siaũsti ’бегаць, гарэзіць, дурэць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ранг, ‑у, м.
1. Ступень адрознення, чын, спецыяльнае званне каго‑н. Дыпламатычныя рангі. Ранг паручыка. Тэхнік-інтэндант другога рангу.
2. Катэгорыя, разрад якіх‑н. прадметаў, з’яў або асоб. Узводзіць у ранг дзяржаўнай палітыкі. Узвесці ў ранг літаратурнай нормы. □ [Астаповіч] часамі нават заікаўся — калі чаго-небудзь спяшаўся ў гаворцы або растлумачваў што чалавеку, вышэйшаму за сябе жыццёвым рангам. Чорны.
•••
Капітан 3‑га рангу гл. капітан.
Капітан 2‑га рангу гл. капітан.
Капітан 1‑га рангу гл. капітан.
[Ням. Rang.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кубI в разн. знач. куб, род. ку́ба м.;
возводи́ть в куб мат. узво́дзіць у куб;
в кубе мат. у ку́бе;
куб дров куб дроў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вводи́ть несов.
1. в разн. знач. уво́дзіць;
вводи́ть в помеще́ние уво́дзіць у памяшка́нне;
вводи́ть в курс собы́тий уво́дзіць у курс падзе́й;
вводи́ть в употребле́ние уво́дзіць ва ўжыва́нне;
вводи́ть в де́йствие уво́дзіць у дзе́янне;
вводи́ть в насле́дство уво́дзіць ва ўлада́нне спа́дчынай;
вводить в заблужде́ние уво́дзіць у зман;
2. (наверх) узво́дзіць;
вводи́ть на ле́стницу узво́дзіць на ле́свіцу (на ўсхо́ды);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ашы́йна ’не вельмі, неабавязкова’ (Шат.). Няясна; параўн. блізкае па семантыцы чэш. ošivati se ’адмахвацца’, ц.-слав. ошити сѧ ’abstinere, адказвацца’ (якія Махэк₂, 607, узводзіць да праслав. šibati) і серб.-харв. ошѝјати ’перавярнуць, завярнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сця́жкі ’атрэп’е’ (шум., лаг., глыб., Сл. ПЗБ), сця́жка ’палоска’ (Рагаўц.). Параўн. укр. стя́жка ’паласа’. Да сцягнуць < цягнуць ’тое, што сцягнута’; ЕСУМ (5, 460) узводзіць украінскае слова да *vъstęga, звязанага чаргаваннем галосных з *vъstǫga, гл. стужка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)