маставы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да моста (у 1 знач.). Удалечыні з-пад вады тырчалі вострыя пікі ледарэзаў, а між іх у вадзе ляжала ўзарваная маставая ферма. Асіпенка.
•••
Маставы кран гл. кран 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак.
1. з кім. Бачыць адзін аднаго, сустракацца.
Б. з сябрамі.
2. Успрымацца зрокам, быць бачным.
Удалечыні бачацца абрысы гор.
3. Паўставаць у думках, уяўляцца.
Будучае ўжо добра бачыцца.
|| зак. уба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 і 3 знач.) і паба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трапята́ць, -пячу́, -пе́чаш, -пе́ча; -пячы́; незак.
1. Дрыжаць, рухацца, варушыць чым-н.
Лісце трапятала на ветры.
Верабей трапеча крыламі.
2. Мільгаць (пра агонь, святло і пад.).
Удалечыні трапяталі невядомыя агеньчыкі.
3. Узмоцнена, часта біцца (пра сэрца).
Сэрца трапятала ад радасці.
4. Адчуваць страх перад кім-н.
Перад ім кожны трапеча.
|| наз. трапята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ледарэ́з, ‑а, м.
1. Судна, прызначанае для плавання ў бітых ільдах; ледакол.
2. Прыстасаванне каля мастоў, плацін і пад., аб якое разбіваецца лёд у час крыгаходу. Удалечыні з-пад вады тырчалі вострыя пікі ледарэзаў, а між іх у вадзе ляжала ўзарваная маставая ферма. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засвяці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ве́ціцца; зак.
1. Пачаць свяціцца.
Удалечыні засвяціўся агеньчык.
2. перан., чым. Заззяць.
Вочы засвяціліся цеплынёй.
3. Сапсавацца ў выніку пападання святла (пра святлоадчувальную плёнку, паперу і пад.).
4. перан. Выявіць сябе, сваю ролю ў якой-н. справе, свае мэты, раней не вядомыя каму-н. (разм.).
|| незак. засве́чвацца, -аецца (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заўва́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак.
1. каго-што і са злуч. «што», «як». Убачыць, падмеціць, выявіць.
З. агеньчык удалечыні.
З., што слухачы стаміліся.
Не заўважылі, як даехалі да вёскі.
2. каго-што. Адзначыць, запомніць па якіх-н. прыметах.
З. месца ў кустах, дзе ляжаў ранены.
3. Сказаць што-н., уставіць у размову. «Яно так і ёсць на самай справе», — заўважыў старшыня.
|| незак. заўважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
черне́ть несов., в разн. знач. чарне́ць;
серебро́ от вре́мени черне́ет серабро́ ад ча́су чарне́е;
вдали́ черне́л лес удалечыні́ чарне́ў лес;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тума́ніцца несов., в разн. знач. тума́ниться;
удалечыні́ ~ніўся лес — вдали́ тума́нился лес;
во́чы ~няцца — глаза́ тума́нятся;
галава́ т. — голова́ тума́нится
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вдалеке́, вдали́
1. нареч. удалечыні́; (далеко) далёка; (поодаль) во́ддаль;
2. в знач. предлога далёка, во́ддаль, паво́ддаль;
вдалеке́ от го́рода далёка (во́ддаль) ад го́рада;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напярэ́ймы, прысл. і прыназ.
Разм.
1. прысл. З мэтай перахапіць каго‑, што‑н., рухаючыся яму насустрач; наперарэз. Бегчы напярэймы. □ Людзі павыбягалі з хат і зямлянак, бягуць напярэймы, каб спыніць вала. Марціновіч.
2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназ. «напярэймы» выражае прасторавыя адносіны: ужываецца для ўказання на асобу або прадмет, якім імкнуцца зайсці наперад, каб перахапіць іх. Ад лесу ўлева напярэймы ўцекачу выбег польскі салдат. Колас. Удалечыні быў відзён яшчэ адзін трактар, і я пайшоў напярэймы яму. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)