гармо́нія, -і, ж.

1. Зладжанасць, узаемная адпаведнасць у спалучэнні чаго-н.

Г. гукаў.

Г. святла і ценю.

Г. інтарэсаў.

2. Раздзел тэорыі музыкі, вучэнне аб правільнай пабудове сугучнасцей у кампазіцыі (спец.).

|| прым. гармані́чны, -ая, -ае (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кантрапу́нкт, -а, М -кце, м. (спец.).

У музыцы: мастацтва спалучэння некалькіх самастойных мелодый, галасоў, якія гучаць адначасова, у адно гарманічнае цэлае (шматгалоссе), а таксама раздзел тэорыі музыкі, прысвечаны вывучэнню такіх спалучэнняў.

|| прым. кантрапу́нктны, -ая, -ае і кантрапу́нктавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

біягене́з, ‑у, м.

Тэорыі, якія адмаўляюць паяўленне жыцця на Зямлі ў выніку ўзнікнення жывых істот з нежывой матэрыі.

[Ад грэч. bíos — жыццё і génesis — паходжанне, узнікненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інструменто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (спец.).

1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам, камерным ансамблем, а таксама хорам.

2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае прынцыпы такога выкладу і спалучэнне музычных інструментаў у аркестры.

3. перан. Гукавая арганізацыя мастацкай мовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мазаі́чнасць ж., в разн. знач. мозаи́чность;

м. садаві́ны — мозаи́чность плодо́в;

м. тэо́рыі — мозаи́чность тео́рии

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сочета́ние спалучэ́нне, -ння ср.;

сочета́ние тео́рии с пра́ктикой спалучэ́нне тэо́рыі з пра́ктыкай;

сочета́ние слов спалучэ́нне слоў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неакантыя́нства, ‑а, н.

Ідэалістычная філасофская плынь канца 19 і пачатку 20 стст., якая спрабуе асэнсаваць праблемы філасофіі на падставе абноўленай інтэрпрэтацыі І. Канта. Неакантыянства паклала пачатак рэакцыйнай тэорыі «мастацтва для мастацтва» з шматлікімі і рознабаковымі праявамі яе ў гісторыі і тэорыі навукі аб літаратуры, мастацтвазнаўстве і творчай практыцы працаўнікоў мастацтва. «Беларусь».

[Ад грэч. neos — новы і кантыянства.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паэ́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Тэорыя літаратуры, вучэнне аб паэтычнай творчасці.

2. Раздзел тэорыі літаратуры, які вывучае структуру і творчыя прыёмы паэтычных твораў, іх форму і прынцыпы аналізу.

3. Паэтычная манера, уласцівая дадзенаму паэту, напрамку, эпосе.

П.

Янкі Купалы.

П. класіцызму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аксіёма, ‑ы, ж.

Палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой‑н. тэорыі. // перан. Відавочнае сцвярджэнне, бясспрэчная ісціна.

[Грэч. oxioma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фрытрэ́дэрства, ‑а, н.

Кірунак у эканамічнай тэорыі і палітыцы прамысловай буржуазіі, якому характэрна патрабаванне свабоды гандлю і неўмяшання дзяржавы ў прыватнапрадпрыемніцкую дзейнасць.

[Англ. free trade — свабодны гандаль.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)