эзатэры́чны, ‑ая, ‑ае.
Тайны, зразумелы толькі для азнаёмленых; проціл. экзатэрычны. Эзатэрычнае значэнне абраду.
[Ад грэч. esōterikos — унутраны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантраба́нда, -ы, ДМ -дзе, ж.
Незаконны тайны правоз або перанос праз дзяржаўную граніцу абкладзеных пошлінай або забароненых тавараў каштоўнасцей і інш., а таксама тавары, перапраўленыя такім спосабам.
К. наркотыкаў.
|| прым. кантраба́ндны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
та́йный та́йны, тае́мны, патае́мны;
та́йное голосова́ние та́йнае галасава́нне;
та́йное жела́ние та́йнае (патае́мнае, тае́мнае) жада́нне.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сы́шчык ’тайны агент, шпіён’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ). Запазычана з рус. сы́щик ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
канфідэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Тайны агент, агент разведкі. На гэтага Якаўца даўно вастрылі зубы мясцовыя хлопцы, бо добра ведалі, што гэта канфідэнт. Дамашэвіч. Крэсавыя сёлы і вёскі аж кішэлі паліцыянтамі, рознымі канфідэнтамі. Сабаленка. // Уст. Чалавек, якому давяраюць сакрэты, тайны, з якім вядуць інтымныя размовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замаскірава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад замаскіраваць.
2. у знач. прым. Скрыты, тайны. Замаскіраваныя намеры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́мысел, ‑слу, м.
Тайны намер, задума (часцей адмоўнага характару). Знаць намысел ворага — сіла: Тады не налучыць бяда. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Та́йнік ’агент тайнай паліцыі, сышчык, шпік’ (вілен., Стан.), ’шпіён’ (глыб., Жыв. НС). Семантычная кандэнсацыя словаспалучэння та́йны агент. Сюды, відаць, і та́йнік ’сябар, супольнік, памочнік’ (Ласт.), параўн. польскае wtajemniczony ’ўведзены ў курс справы’. Да тайны 1 (гл.).
Тайні́к 1 ’тайнае сховішча’ (ТСБМ). Запазычанне з рус. тайни́к ’памяшканне, месца, якое служыць таемным прыбежышчам або сховішчам’; у гэтым значэнні ст.-рус. та́иникъ фіксуецца з канца XV ст. (Сразн.).
Тайні́к 2 ’падучая хвароба’ (Касп.). Семантычная кандэнсацыя словаспалучэння та́йная хвароба, дзе семантыка тайны 1 (гл.), хутчэй за ўсё, ’няясны па паходжанні’, г. зн. не маючы знешніх прыкмет; унутраны. Сярод апісаных найбольш прадуктыўных славянскіх семантычных мадэлей эпілепсіі (Усачова, Слав. др., 3, 611–612) матыў ’тайны’ з такім разгалінавым напаўненнем не адзначаны, таму яго трэба лічыць уласна беларускім этналінгвістычным феноменам. Часцей, у прыватнасці ў замовах (жлоб., карм., нараўл., БНТ, Зам.), патайнік, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэзідэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў. м. (спец.).
1. Прадстаўнік каланіяльнай дзяржавы ў пратэктараце.
2. У некаторых краінах: чужаземец, які пастаянна пражывае ў дадзенай дзяржаве.
3. Тайны прадстаўнік разведкі ў якім-н. раёне замежнай дзяржавы.
|| прым. рэзідэ́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
урэ́зак, ‑зка, м.
Разм. Тое, што і абрэз (у 1 знач.). Міцеў тайны ведаюць. Там урэзак і вінтоўка. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)