Саракаві́ны ’сарачыны’ (Сцяшк. Сл., Ян.), сарако́ўка ’тс’ (Мат. Гом., Ян.). Рус. сорокови́ны, укр. сорокови́ни ’тс’. Да сорак (гл.). Параўн. сарачыны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ват, ‑а, М ваце, м.

Адзінка вымярэння магутнасці электрычнага току. Лямпачка на сорак ват.

[Ад уласн. імя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саракавёдзерны, ‑ая, ‑ае.

Які змяшчае ў сабе сорак вёдзер якой‑н. вадкасці. Саракавёдзерная бочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саракаго́ддзе, ‑я, н.

1. Тэрмін, прамежак часу ў сорак гадоў. Параўнальна мала зроблена за мінулае саракагоддзе і ў галіне даследавання сістэмы словаўтварэння ў сучаснай беларускай мове. Суднік.

2. Гадавіна якой‑н. падзеі, здарэння, што адбыліся сорак гадоў таму назад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Саракапы́тнік ’падалешнік Asarum L.’ (Нар. лекс.). Ад сорак + капыта паводле круглавата-ныркападобнай формы лісця. Параўн. іншыя назвы гэтай расліны: капытнік, канячыя капыткі (Кіс., 20).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сарачы́ны ’саракавы дзень пасля чыёй-небудзь смерці’ (ТСБМ, Шат., Ян., Мат. Гом.). Рус. сорочи́ны, укр. сорокови́ни, сорочи́ни ’тс’. Ад со́рак (гл.) (Фасмер, 3, 724).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сарака...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «сорак», напрыклад: саракамінутны, саракарублёвы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арышта́нт м., уст. ареста́нт;

◊ со́рак бо́чак ~таў — сем вёрст до небе́с и все ле́сом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

саракавы́, ‑ая, ‑ое.

Ліч. парадк. да сорак. Саракавы нумар. □ Загналі.. [дзяўчаты] кароў у лес, у саракавы квартал. Масарэнка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гайнікі́ ’мера даўжыні’ (Сцяшк.: «Гайнʼикʼи́ и ро́зныйа былʼи́, и со́рак ме́траў, і во́сʼимʼисʼат, йи́мʼи калʼи́сʼцʼи мʼе́ралʼи зʼамлʼу́»). Відавочна, з *гоннікі (з дысіміляцыяй ‑нʼнʼ‑ > ‑йнʼ) да *gonъ ’мера даўжыні’ (< *gъnati).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)