Су́верцень ’скрутак, трубка’ (калінк., Сл. ПЗБ), сувертні́ ’сувой’ (ЛА, 4), суве́рт ’скрутак лыка’ (бяроз., Шатал.), су́вертак ’тс’ (Мат. Гом.), сувэ́рток ’скрутак лык’ (пруж., ЛА, 4), суве́рток ’скрутак пакроеных лык’ (ТС), суве́ртык ’тс’ (Бяльк.), су́вертка ’закрутка пры аглоблях у санях’, ’калок, якім скручваюць вяроўку, якая прытрымлівае дровы на возе’, суверто́к ’дрэва са спіральна скручанымі слаямі’ (Нас.). Укр. су́вертень, су́верток ’скрутак’, рус. су́верток ’тс’. Дэрываты ад прасл. *sъ‑vŕ̥(t)nǫti (гл. вярцець) ’скруціць’ з менай дзеяслоўнай прыстаўкі *sъ‑ на *sǫ‑; гл. Борысь, Prefiks., 111.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рол, ‑а, м.
Спец.
1. Цыліндр, вал, каток, які круціцца.
2. Скрутак цыліндрычнай формы з лістоў або суцэльнай палосы якога‑н. матэрыялу. Рол бумагі.
3. Машына для размолу валакністых матэрыялаў, якія служаць для вырабу паперы, кардону.
[Ням. Rolle.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кле́цка ’скрутак вычасанага льну’ (Нар. сл.). Гл. клец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акры́ць, акрыю, акрыеш, акрые; зак., каго-што.
1. Накрыць; ахінуць. Ніна падышла і, разгарнуўшы скрутак, акрыла плечы Амілі квяцістым шоўкам, пацалавала сяброўку. Алешка.
2. Пакрыць; ахінуць, агарнуць. Густа жыта маладое Поле ўсё акрыла, Лапушное, сакаўное — Проста глянуць міла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пласкагу́бцы, ‑аў; адз. няма.
Абцугі, канцы ў якіх (губы) маюць плоскую ўнутраную паверхню. Тут можна было знайсці побач з пласкагубцамі і пукатай кантрольнай лямпачкай безліч ролікаў усякіх калібраў, скрутак ізаляцыйнай стужкі і іншых рэчаў, неабходных для бягучага рамонту. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.
Укласці ў чамадан, увязаць у скрутак і пад. Сёння ў Машы вельмі турботны дзень: трэба спакаваць хатнія рэчы, бо заўтра досвіткам выязджаюць. Гроднеў. Альшэўскі спакаваў у чамадан небагатыя падарункі, пайшоў на вакзал. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жбунт ’звязка, скрутак’ (КСТ). Кантамінацыя жмут 1 (гл.), жгут і бунт 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вязьмо́ ’скрутак з саломы’ (Касп., Нас., Бяльк.). З *vęzьmo (да *vęzati ’вязаць’, суф. *‑ьmo).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жвялёк ’скрутак’ (мсцісл., Юрч. Фраз. 2). З суфіксам ‑ок ад жвяліць ’есці бяззуба, комкаючы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́блык ’від жаночай прычоскі’. Магчыма, ад клуб ’скрутак’ пад другасным уплывам кубло 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)