фасфарасцэ́нцыя, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць некаторых рэчываў свяціцца пры абпраменьванні, а таксама пасля спынення яго. // Свячэнне, якое выклікаецца пэўнымі бактэрыямі. Фасфарасцэнцыя мора.

[Ад грэч. phōs — святло, phoros — які нясе і лац. escentia — суфікс, які абазначае слабае дзеянне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высве́чвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да высвеціцца.

2. Адсвечваць, свяціцца. У кветкавым ліловым кубачку, што высвечваўся кожнай пушынкай, чарадзейна гуляла ліловае святло. Вышынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасве́чваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. гл. прасвяціць.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Свяціцца праз што-н.

Сонца прасвечвае паміж стваламі дрэў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца праз што-н.

Праз кроны дрэў прасвечвае неба.

Праз яго цікаўнасць прасвечваў недавер (перан.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Трымгаце́ць ‘ледзь свяціцца’ (Сцяшк. Сл.). Звязана з трымцець, трамцець (гл.), звонкі варыянт да трымкацець, гл. Не выключана кантамінацыя лексем трымце́ць і міргаце́ць (гл. мірга́ць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Палыха́ць ’гарэць зыркім, яркім полымем; свяціцца яркім святлом’. Рус. полыха́ть ’тс’, укр. полохну́ти ’успыхнуць, разгарэцца’. Звязваюць з паласнуць (гл.) або з по́лах (Фасмер, 3, 321).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

свети́ться

1. свяці́цца;

в о́кнах свети́лись огни́ у во́кнах свяці́ліся агні́;

2. (виднеться) віда́ць, відне́цца;

сквозь зе́лень свети́лась вода́ праз зе́лень віда́ць была́ (відне́лася) вада́;

3. перен. свяці́цца;

глаза́ свети́лись ла́ской во́чы свяці́ліся ла́скай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дагарэ́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ры́ць; зак.

1. Згарэць да канца або да якой-н. мяжы.

Дровы дагарэлі.

Свечка дагарэла.

2. перан. Перастаць свяціцца; патухнуць.

Зара дагарэла.

|| незак. дагара́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -а́е і дага́рваць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

люмінафо́ры, ‑аў; адз. люмінафор, ‑у, м.

Арганічныя і неарганічныя рэчывы, якія маюць здольнасць свяціцца пад уздзеяннем знешніх фактараў, дзякуючы чаму выкарыстоўваюцца ў вытворчасці лямп дзённага святла і пад.

[Лац. lumen — святло і грэч. phorós — які нясе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

міга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Хутка паднімаць і апускаць павекі.

М. вачамі.

2. Падаваць знак рухам павек.

М. сябру.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Свяціцца слабым, няроўным святлом.

Зорка мігае.

4. перан. Хутка праносіцца перад вачамі, мільгаць.

Мігаюць машыны.

|| аднакр. мігну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. міга́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трымце́ць, -мчу́, -мці́ш, -мці́ць; -мці́м, -мціце́, -мця́ць; -мці́; незак.

1. Дрыжаць, калаціцца ад моцнага хвалявання, унутранага пачуцця.

Т. ад страху.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Слаба свяціцца дрыжачым святлом.

На небе трымцелі зоркі.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.) перан. Узмоцнена і часта біцца, заміраць.

Сэрца трымціць.

|| наз. трымце́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)