няду́жы, ‑ая, ‑ае.
Слабы фізічна; хваравіты. Рэдкія асобы заставаліся пры хатах: дзе бабулька старая з дзіцём, дзе нядужы дзядок. Гартны. Падкасіла старога настаўніка хвароба.. Ён два месяцы праляжаў у ложку і цяпер яшчэ быў нядужы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зямлі́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае многа земляных часцінак. Зямлісты торф.
2. Шаравата-бледны. Ядвіся прысела побач, да болю ўзіраючыся ў зямлісты твар любімага чалавека. Асіпенка. Бацька пагладзіў парэпанай рукой рэдкія, ад сівізны ўжо зямлістыя валасы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масляні́сты, ‑ая, ‑ае.
1. У склад якога ўваходзіць масла; тлусты. Нафта — масляністая вадкасць з рэзкім пахам. □ Плавіліся ў масляністай вадзе залацістыя зоры, рэдкія агеньчыкі партовых ліхтароў. Лынькоў.
2. Як бы пакрыты слоем масла. Масляністыя светлыя вочы [Віктара] насмешліва бліснулі. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замыка́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад замыкаць.
2. у знач. наз. замыка́ючы, ‑ага, м.; замыка́ючая, ‑ай, ж. Той, хто ідзе ў калоне апошнім. Праходзілі паўз крайнія хаты рэдкія бязладныя рады замыкаючых. Быкаў.
3. Дзеепрысл. незак. ад замыкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праясне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які праяснеў, зрабіўся ясным. У праяснелым небе мігалі рэдкія зоркі, бралася на мароз. Сіняўскі. // Які стаў выразным, ясным (пра свядомасць). Гэтыя думкі, толькі больш праяснелыя, апанавалі .. [Барукова] зноў і цяпер, калі ён, змораны сонечным цяплом, пайшоў заснуць. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пылі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Асобная часцінка пылу (у 1 знач.). У палосцы залатой [сонечнага праменя] Незлічоныя пылінкі Закружыліся, як рой. Колас. У пакой праз .. плеценыя цыноўкі ледзь прабіваліся палоскі сонечнага святла. Рэдкія пылінкі плылі ў іх. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радабо́ддзе, ‑я, н.
Абл.
1. Пра рэдкія пасевы, зараснікі. Атрад памалу падцягваўся да ўскрайку лесу, дзе ў радабоддзі хмызнякоў спыніліся разведчыкі. Дзенісевіч.
2. Пра рэдка сатканую, звязаную і пад. рэч. — Гусцей ніткі кладзі, а то ў цябе нейкае радабоддзе атрымліваецца. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сняжы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Крышталік снегу ў выглядзе зорачкі. Ціха ападалі, кружыліся рэдкія сняжынкі. Лынькоў. Падаюць сняжынкі — дыяменты-росы, Падаюць бялюткі за маім акном... Трус. З галінак сыпаліся, пабліскваючы на сонцы, сухія прамарожаныя сняжынкі. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскіда́цца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, разбурыцца, разваліцца на часткі.
Печ раскідалася.
2. перан. Разладзіцца, расстроіцца.
Вяселле раскідалася.
3. Размясціцца на вялікай прасторы, далёка адзін ад аднаго.
Рэдкія бярозкі раскідаліся на пагорку.
4. Раскінуць рукі, ногі (у сне).
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, немагчымым для язды (пра дарогу напрадвесні і ранняй вясной; разм.).
6. Захапіцца кіданнем чаго-н. (разм.).
7. Нарадзіць дзіця (разм.).
8. Заняцца адначасова многімі справамі, не засяроджваючыся ні на чым.
|| незак. раскіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і раскі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нябе́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Які не бяліўся. Пакойчык быў запушчаны, даўно нябелены, змрочны і няўтульны. Колас.
2. Не апрацаваны бяленнем. — А гэта што? Колішні матчын святочны абрус? Дальбог, у нас такія ткалі — нябеленая аснова, белены ўток. Палтаран. Далёка ўнізе плылі рэдкія хмары колеру нябеленага палатна. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)